Month: Март 2021
ԱԶԳԱՅԻՆ ԻՆՔՆԱՍՊԱՆՈՒԹՅՈՒՆ
Заметка Posted on Updated on
Երկար փորձագիտական մտորումներից հետո հասկանում ես, որ հայ ժողովրդի ոչնչացման ծրագիրը սարերի ետևում չէ։ Չեմ փորձի պատմական փաստագրությունները ներկայացնել, սակայն բանականությունը չկորցրած հայերը վստահ եմ կհասկանան։ Նախ կցանկանաի նշել Ջորջ Օրուելի արտահայտած մտքերից մեկը « Պատերազմն ավարտելու ամենաարագ միջոցը պարտվելն է »: Այն, որ մենք պարտվել ենք, դրա մասին կարծում եմ անառարկելի փաստերը հաստատում են, սակայն որ մենք չենք կարողանալու երբեք ոտքի կանգնել ու փոխել իրավիճակը, դա արդեն փաստ է։ Իհարկե չհաշվենք այն փաստը, որ միակ մարդը, որը կարող է փոխել այս աղետը, դա ես եմ՝ ձեր խոնհար ծառան։ Սակայն կա մի բայց․ ես միայն կհամաձայնվեմ, երբ ազգովի խնդրեն․․․ Կարծում եմ շատերը կհիշեն Լևոն Տեր Պետրոսյանի հայտարարությունը, երբ հեռանում էր քաղաքականությունից։ Չեմ կարծում, թե ինձ կարժանացնեն այդպիսի պատվի․․․ Այս ամենը իհարկե կատակ էր։ Ինչպես ասացի մենք պարտվեցինք պատերազմում ու պատմության անիվը դժվար թե հաջողվի այլ կողմ պտտել։ Մենք պարտվեցինք բոլոր ոլորտներում և դիվանագիտության ու քաղաքականության մեջ, մշակույթի ու արվեստի, գրականության ու բարոյականության, լրատվության ու պատմության, ազգային որակների ու էթնիկական ծագումնաբանության մեջ։ Հոգեբանական վախճանի մասին արդեն ավելորդ է խոսել։ Ինչպես կասեր Գարեգին Նժդեհը․ «Հայությունը փայտե ժողովուրդ է` անընդունակ նույնիսկ զգալու և երազելու լավ օրերի մասին »: Շատերը նկատել են, որ հաճախակի եմ մեջ բերում իմաստուն մարդկանց խոսքերը, այդ խոսքերը բովված են ու մշակված, անցել են կրակի ու ջրի միջով, անցել են, հղկվել ու կարծրացել։ Սակայն խոսքերը գործի վերածելու ոչ միայն շնորհք չունեցանք, այլև խելք ու հմտություն, ինչպես կասեր ժողովրդական խոսքը․ « Քթի ծակ» ։ Հայերի գենետիկական որակների մասին ասվել է ու խոսվել բազմիցս, ինքնասպանվող ժողովրդին անգամ Աստվածն է անզոր փրկելու։
« Լեզվի մահը արագացնում է ժողովուրդների հոգևոր մահը »։ Գարեգին Նժդեհ։ Այս կարևոր խոսքը ասում է շատ բան, սակայն ինչպես ասում են « Հասկացողին մինը ասա, անհասկացողին հազար ու մին »։
Երբ համացանցը բացում ես ամենուրեք անգրագիտություն, լատինատառ փնթիների մի հսկա բանակ, որոք գլխատում ու բռնաբարում են հայոց լեզուն, Մաշտոցյան ժառանգությունը ու հայի ազգային և որակական պատկերը։ Թուրքին ենք ասում վայրենի, բայց մենք ետ չենք մնում նրանցից, նրանք մեր զինվորին են մորթում, իսկ մենք էլ բարբարոսաբար հայոց լեզուն ու պատմությունը։ Համացանցում բոլոր հայ երգիչները իրենց հայկական երգերը ներկայացնում են լատինատառ՝ անգրագետ ու փնթի։ Մի՞թե այդպիսի հայը կարող է արժեքավոր բան ստեղծել իր երկիր ու ժողովրդի համար, երբ նա լեզուն ապականողների առաջին շարքերում է կանգնած, բազմատեսակ տեսահոլովակների նկարահանող խմբերի մեջ չկան անգամ մի տառաճանաչ՝ մայրենի լեզուն սիրող մարդ, որը հասկացնի հայոց լեզվի նշանակության ու կարևորության մասին։ Չհաշված այդ տեսահոլովակների տակ գրված անգրագետ, լատինատառ մեկնաբանությունները, որոնք կիսաբաց լուսամուտների անատամ, փնթի ջադուներին են հիշեցնում։ Բերեմ օրինակ մի քանի երգերի անուններ, որոնք սիրված են համարվում այսօր․ « Otarutyun — Cover by Zoya Baraghamyan, Hovhannes Vardanyan — MENQ MENQ MENQ,KarenSevak Band & Tatev Asatryan — Tun Im Hayreni,Sevak Amroyan & Garnik Sargisyan – Arjani,Arabo Ispiryan — Tun Im Hayreni,RAFO & VARDAN SARGSYAN- Xent Xent Xent Vache & Gaya — Sev Achqer »
Ինչպես կասեր մեծ բանաստեղծ Ավետիք Իսահակյանը․ « Հայաստանում երկու սերունդ է աճում կողք-կողքի. մեկը՝ ազգամերժ, կոսմոպոլիտ, լեւանդին,անիդեալ, ձուլվող, ազգուրաց, մայրենի լեզուն արհամարհող, կարիերիստ, մյուս սերունդը՝ թանձր, թունդ հայրենասեր, հայրական օջախներին կառչած, գրաբարյան: Մի օր այս սերունդները՝ հայերը և այլասերվածները, իրար փոր պիտի թափեն »: Այսօր մենք ականատես ենք լինում այն փնթի ու անտառաճանաչ ամբոխին, որը հրապարակներում գոռում էր Լևո՜ն, Նիկոլ, Ծառուկյան ու Լֆիկ։ Մենք իրավունք չունենք խոսել ո՛չ ազգային արժեքներից, ո՛չ էլ ազգապահպանությունից, քանի դեռ չենք հասկացել հայոց լեզվի դերը։
« Բավական չէ ազգասեր ու հայրենասեր լինելը, պետք է մի քիչ էլ լեզվասեր լինել, պետք է սիրել, պաշտել, գգվել հարազատ մոր հարազատ լեզուն. այս սերը միայն կբանա մեր առջև մեր լեզվի անհատնում ճոխությունը, նրա նրբությունը և քաղցրությունը »։ Ղազարոս Աղայան
Գեհենի Առաքել 16․03․2021
ՀԱՅ ԺՈՂՈՎՐԴԻ ՀԱՎԱՔԱԿԱՆ ՈՒԺԸ
Заметка Posted on
« Ով հայ ժողովուրդ, Քո Միակ փրկությւնը Քո հավաքական Ուժի մեջ է » Եղիշէ Չարենց
Որպես ռազմական հոգեբան շատ արժեքավոր փաստեր եմ արձանագրում ոչ միայն ռազմական հոգեբանության ոլորտում, այլև հայ ժողվրդի էթնիկական ու գենետիկական հոգեբանական առանձնահատկությունների մասին։ Այն որ բազմիցս գրել եմ հայ ժողովրդի բարոյահոգեբանական ժառանգության մասին, 90 ականների դեպքերի ու հետևանքների մասին, իմ ընթերցասեր բարեկամները լավ գիտեն, կարծում եմ իրենք հիմա կարող են համեմատական զուգահեռներ անցկացնել 90-ականների և այսօրվա դեպքերի միջև։ Սկսենք նախ երկու մոլագարների առանձնահատկությունները թվարկել՝ շիզոֆրենիկ, դասալիք, գեղցի ու փնթի մոլագար, կեղծավոր ու ստախոս, անբարոյական, ճառասաց, հողատու ու դավաճան, զուրկ մարդկային հատկություններից, ներառյալ անկշտությունն ու գարշահոտությունը։ Ինչպես ասել էի, սովորաբար շիզոֆրենիկները կորցնում են չափի զգացողությունը, անկախ իրենց ախորժակից, ինչպես ասում են․ « ախորժակը ուտելուց է բացվում »։ Նիկոլ Փաշինյանի ու Վազգեն Սարգսյանի տարբերությունը գրեթե նույնն է, անգամ իրենց շրջապատող մարդիկ են նույնը՝ Անդրանիկ Քոչարյան, Արամ Սարգսյան, Սասուն Միքայելյան, Վաղարշակ Հարությունյան, Գագիկ Ջհանգիրյան և այլն։ Շատերը տեղյակ չեն, որ Վազգեն Սարգսյանին՝ այդպես կոչված սպարապետին հոկտեմբերի 27 ից առաջ, ողջ ազգը նզովվում էր, անիծում ու հայհոյում, չհաշված երկիրը ու բանակի թալանը, սփյուռքահայերի նվիրաբերած միլիոնավոր դոլարների թալանը ու կողոպուտը։ Իր զինակից հրեշները նույնպես մասնակցեցին երկրի թալանին, Անդրանիկ Քոչարյանը, Սասունը, ու անգամ նրա եղբայրները։ Ինչու՞ տեղի ունեցավ Հոկտեմբեր 27 ը, կարծում եմ բանականությունը պետք է թույլ տա մտածել, թե պատճառը ու շարժառիթը որն էր, հետևությունները թողնում եմ Ձեզ․․․
Այն ինչ կատարվում է Հայաստանում, համոզում է, որ հայ ժողովրդի ցեղասպանվելու հատկությունները ոչ թե խրոնիկական են, այլ գենետիկական, մեր ժողովուրդը ոչ թե սիրում է ցեղասպանվել, այլ պաշտում է խոշտանգվել, նվաստանալ, քծնել ու ողբալ, որպեսզի իրեն խղճան ու կարեկցեն։ Այդպիսիներին ասում են անողնաշար, ինքնուրույնությունից զուրկ՝ ստրուկ։ Սակայն մենք փառասեր ենք, փառամոլ, մեծամիտ ու ողորմելի, դա մեր մամուլը վաղուց է համոզել, մեր հեռուստատեսությունը ու հեռուստասերիալները, սոցցանցերում սեռաքաղց ու ողորմելի հոդվածներն ու գրառումները։ Դրա մասին անգամ Հովհաննես Թումանյանն ու Նժդեհն էին բարձրաձայնում։ Երբ ժողովուրդը՝ ամբոխը լճանում է ու չի կարողանում կողմնորոշվել, թե իր ուզածը ինչ է, ի հայտ են գալիս մտածող մարդիկ, որոնք ստիպված զենք են վերցնում՝ պաշտպանելու ոչ միայն ազգային արժեքները, այլև ազգային ոգին, որը չգիտես ինչու կորցրել է իր որակական տեսակները։ Նաիրի Հունանյանը իր քայլով ցանկացավ ասել աշխարհին ու հայ ժողովրդին, որ Հոկտեմբերի 27-ը դա հայոց ցասումի, վրեժի, արժանապատվության օր է, որ անպատժելիությունը երբեք տեղ չունի մեր կյանքում, որ հայոց վրեժի աստվածը անպատիժ չի թողնում ոճրագործին, անկախ նրանից նա Ազգային ժողովի դահլիճում է, թե հերոսի դարանակալված թիկունքում։ Հատուցում, Վրեժ, Պատիժ, էական չէ ինչպիսի անուներ կարելի է տալ, կարևորը արդյունքն է՝ փառավորված ու հանգստություն գտած հոգին է, երբ աչքիդ առաջև թշնամու ջախջախված գանգն է, հասկանում ես, որ իզուր չէր այն չարչարանքը ու ջանքերը, սակայն երբ տեսնում ես, որ այդ ամբոխը չի գնահատում անձնազոհությունը ու նվիրվածությունը, արդեն ամեն ինչ դառնում է աննպատակ ու անիմաստ։ Հավատացեք շատ եմ ուսումնասիրել Նաիրի Հունանյանի կերպարը, ու հասկացել եմ, որ նա ոչնչով չէր տարբերվում այն հերոսներից, որոնք թուրքական Բայրակթարների տակ կռվում էին առյուծաբար, անշահախնդիր, հայրենիքի նվիրումով։ Իսկ ինչ տեսանք մենք այս պատերազմում, որի մասին անգամ սարսափում ես հիշել՝ դավաճան իշխանություններ, անկուշտ պատգամավորներ ու կառավարության անդամներ, անբարոյական մոլագար՝ շիզոֆրենիկ, ապերախտ ժողովուրդ, անապահով ընտանիքների նահատակված հազարավոր զինվորներ ու կամավորներ։ Ամեն ինչ նույնությամբ ինչպես 90 ականներին։ Ինչու՞ ղեկավարների զավակները չհայտնվեցին առաջնագծում կամ պատերազմում, ինչու՞ մանկլավիկ թուլամորթ դասալիքները մնացին աննկատ, երբ հայրենիքը պատերազմի մեջ էր։ Խնամի, ծանոթ բարեկամ, ահա հայ ժողովրդի հավաքական կերպարը։ Երբ ասում ենք․ «Ով հայ ժողովուրդ, քո միակ փրկութիւնը քո հաւաքական ուժի մէջ է»: Ես արդեն համոզվել եմ, որ Եղիշէ Չարենցը սխալվել էր իր արտահայտված բառերի մեջ։ Մեր հավաքական ուժը հաճախակի աղետաբեր է լինում մեզ համար, և հետո արդարացումը ինչպես միշտ գտնում ենք, որ սխալվել ենք, կամ պարտվել ենք, բայց դա պարտություն չէր այլ բարոյական հաղթանակ, որ պետք չէ դավաճաններ փնտրել, քանի որ վատ ժամանակներ են ու նման հիմարություններ։ Հայ ժողովրդի հավաքական ուժը միայն աղետ ու մահ է բերում։ Երբ տեսնում ես հրապարակում հավաքված նիկոլի աջակիցների ամբոխը, հասկանում ես, որ հայոց ցեղասպանությունը թուրքերին պարտադրել ենք մենք, ինչպես կասեր Նժդեհը․ « Մեր բարյացակամ չեզոքության դեպքում իսկ, թրքությունը պիտ վարվեր մեզ հետ ճիշտ այն ձևով, ինչպես որ վարվեց » : Գարեգին Նժդեհ
Հիմա Նիկոլ Փաշինյանին նզովվողներն ու անիծողները շատ են, սակայն նրա դեմ պայքարի ամուլությունը ցույց է տալիս, որ հայ ժողովուրդը անընդունակ է նրան ոչ միայն պատժել, այլև հեռացնել աղետաբեր ոճիրներ գործելուց։ Այստեղ հիշում ես մեծ բանաստեղծի խոսքերը․ « Դառնանք, զօղորմին տի տանք Նաիրրի Հունանյանի անցավորաց »։
Մի՞թե հայ ժողովրդի պտղաբեր արգանդը չորացել է, մի՞թե պտղաբեր արգանդը վրիժառու հայորդիներ չի ծնելու, մի՞թե Նաիրի Հունանյանը դա վերջին վրիժառուն էր, որին դարձրեցինք ոչ միայն դավաճան, այլև ոճրագործ։ Ասացե՛ք, այսքանից հետո Նաիրի Հունանյանի օրինակին ո՞վ կարող է հետևել, ո՞վ կարող է պատժել Նիկոլին, որպեսզի փառավորված զգան որդեկորույս մայրերը, իրենց հայրենի օջախները կորցրած հազարավոր փախստականները, իրենց ծնողների շիրիմները կորցրած մարդիկ, ինչպիսի՞ պատժի պիտի արժանանան հերոսների արյունը ու շիրիմները պղծած հրեշները։ Ու հասկանում ես, որ Աստված հայերին տվել է ամեն ինչ, բացի բանականությունից, նրանց տվել է մի դրախտավայր իր անառիկ, սիգապանծ լեռներով, տվել է մաքրեմաքուր աղբյուրներ ու լճակներ ու արմավենիներով հարուստ ոսկեափ ծովեր, սակայն մենք ի՞նչ արեցինք, ծախեցինք ծովերն էլ, լճերն էլ, ապականեցինք ջրերն էլ, անտառներն էլ, անգամ ընդերքը ու հերոսներին։ Ասացե՛ք խնդրեմ, արդյո՞ք մեր ժողովուրդը արժանի չէ Նիկոլներին, Վազգեններին, Լևոններին, Սերժիկներին ու մնացած ոճրագործներին, երևի Աստված կամ սատանան ավելի լավ պատիժ չէին կարող արժանացնել այս ապերախտ ժողովրդին, որը անգամ Աստվածային օրենքները ու պատկերը ապականեց։
Գեհենի Առաքել 11․03․2021
Գեհենի Առաքել 