Month: Октябрь 2017
ՆԺԴԵՀԻ ԽՈՍՔԸ ՈՒՂՂՎԱԾ ԺՈՂՈՎՐԴԻՆ, 1920թ.-ի սեպտեմբերի 17-ին
Ես դավիթբեկյան ուխտին հավատարիմ՝ շարունակում եմ մնալ լեռների, ամպերի տակ, մենակ, վիրավոր ու ավելի հպարտ, քան էի: Այժմ լիզում եմ քո և թշնամու ինձ հասցրած վերքերը և սպասում եմ քեզանից խնդրածս վարպետին, որ գա, շուտ գա կոպիտ գործիքներով հանելու իմ աչքերը, կուրացնելու ինձ, որ չտեսնեմ քո գլխին գալիք զուլումները, քո խայտառակությունը, քո բարոյական անկումը:
Դու ուզեցիր այն, ինչ ուզում էր թշնամին… Դու քո վիրավոր, սրտից զարկված հրամանատարին դավաճանում ես՝ մենակ թողնելով:
Ժողովուրդ, քեզ հետ խոսողը քո հրամանատարն է, քո վիրավոր, սրտից զարկված հրամանատարը, որի սուրը վաղուց է, ինչ հանուն քո ինքնապաշտպանության, հանգստացած չի պատյանի մեջ:
Լսիր, մի ավելորդ, գուցե և վերջին անգամ նա դիմում է քեզ, խոսում է քեզ հետ: Նա ասում է. Քո սև ու նեղ օրերին, երբ հայակեր Գեղվա և Օխչիի ձորերը, երբ Բարգուշատի և Հաքցարու մեջ սպառնացել էին քո կին ու երեխաների արյունով քո երկիրը ներկելու, դու կանչեցիր ինձ, և ես հասա քո կանչին: Ասա, ժողովուրդ, այն օրերից քո երկիրը մնա՞ց մի բարձր սար, մի քար, որի վրա ես դրած չլինեմ իմ հոգնած գլուխս: Ասա, դու ինձ տեսա՞ր մի օր, մի ժամ անհոգ, հանգիստ: Դու ինձ տեսե՞լ ես փափուկ տեղաշորիս, հարուստ սեղանների շուրջը: Դու լսու՞մ ես, քարերը, քարերը աղաղակում են, ասում ոչ: Ասա, մնա՞ց մի բան, որ խնայեի, չզոհաբերեի քո ազատության, քո փրկության, քո փառքի համար: Քո դաշտերում, քո հողի վրա իմ արյունն է թափվել: Դեռ չի փակվել թշնամու ինձ հասցրած վերքը, իսկ քոնը, ժողովուրդ, քո հասցրածը միշտ թարմ պիտի մնա ու հազար վերքերի ցավով պիտի մորմոքա:
Ժողովուրդ, այսօր, երբ ադրբեջանյան դրամներով կաշառված բոլշևիկները՝ քո գերեզմանափորները, կեղծ ու պատիր խոստումներով քո դուռն են բախել և քո ձեռքով պղծած աղ ու հացիդ են սպասում, դու դավաճանաբար լքում ես, մենակ թողնում քո հրամանատարին: Այդ հերիք չէ, քո լրտեսներն ու ահաբեկիչները իմ գլուխն են փնտրում երեք միլիոնով Ադրբեջանին ծախելու: Ապերախտ ժողովուրդ: Քանի, քանի անգամ քո կինն ու երեխան կռիվներից վերադառնալիս փաթաթվել են ձիուս վզով, համբուրել ձեռներս՝ «փաշա ջան» կանչելով: Քանի՜, քանի՜ անգամ փրկել եմ քեզ վերահաս վտանգից, կոտորածից: Ի՜նչ շուտ մոռացար իշխան Ղազարին, որի զորքերին պատերիդ տակից եմ քշել, վայ քեզ, ժողովուրդ, ինչ պատասխան պիտի տաս աստծուդ, խղճիդ, պատմությանը: Ժողովուրդ, կանցնեն օրեր, թշնամին քեզ զինաթափելուց, ղեկավարներիցդ զրկելուց հետո, երբ այլևս չի լսվի «ԱԺԴԱՀԱ ՓԱՇԱ» անունը, կսկսի հազար ձևով ու ճանապարհով բնաջնջել քեզ: Այն ատեն դու կվերհիշես քո հրամանատարին, որի սուրը յոթն անգամ մեծացրել էր քո երկիրը և քեզ համար բացարձակ ապահովություն ստեղծել, այն ժամանակ հայացքդ կբարձրացնես Խուստուփին ու նրա կատարին նստած սև ամպերին, կնայես, կկանչես, բայց հրամանատարիդ փոխարեն սարերիդ, ձորերիս թույլ արձագանքը կպատասխանի քեզ: Գուցե մի օր էլ թշնամուց հալածական սարերն ընկնես ու թափառումներիդ ժամանակ հանկարծ մի թփի տակ, մի ժայռի վրա իմ սառած դիակը գտնես, ծունկի գաս ու արյուն լացես:
Ժողովուրդ, ինձ լքելուց, ինձ դավաճանելուց առաջ զլացար իմ խնդիրը կատարել: Դու չուղարկեցիր վարպետներիդ բութ գործիքներով հանելու իմ աչքերը, կուրացնելու ինձ, որ չտեսնեմ քո գլխին գալիք զուլումը, քո բարոյական անկումը: Ներում եմ, թեև պատմությունը չի ների քեզ և խնդրում, երբ ինձ սպանված տեսնես, դիակս թաղիր Խուստուփի ամենաբարձր կատարին, որտեղից երևա ինձ և՛ Կապանը, և՛ Գենվազը, և՛ Գողթանը, և՛ Գեղվաձորը: Իսկ մինչ այդ, հայացքդ մի կտրիր Խուստուփից: Որքան հաճախ, որքան շատ նայես այդ սեգ ու սև ամպերով ծածկված սարին, այնքան շուտ կգա, կհասնի փրկությունդ:
Աստված և իմ սերը քեզ հետ, ապերախտ ժողովուրդ:
1920 սեպտ. 17
Խուստուփյան լեռներ, ՀՐԱՄԱՆԱՏԱՐ ՆԺԴԵՀ
ԱՊԵՐԱԽՏ ԺՈՂՈՎՈՒՐԴ
․․․
Չէի կարող չկիսվել այս մտահոգություններով իմ բարեկամների, ընկերների ու բոլոր խելամիտ հայրենակիցների հետ, որոնք հասցրել են ճանաչել ու գնահատել ինձ հարազատ մարդկանց աշխատանքները, որոնք ներկայացրել եմ Ձեզ: Այսօր ստացա ,, Մոնթե ,, ստուդիայի տղաների նամակը, որում ասված էր, որ դադարեցնում են ֆիլմերի պատրաստումը, որովհետև համոզված են, որ անիմաստ ու աննպատակ է շարունակել այն, ինչը այսօր խիստ կարևոր ու անհրաժեշտ է մեր հասարակությանը:
Դեռևս օրեր առաջ SՕS-ի ստեղծագործական խումբը հայտարարել էր իր աշխատանքների դադարեցման մասին, և հիմա, ինչպես տեսնում եմ, դա լուրջ ու ցավալի փաստ է:
Մեր ազգային հոգեբանությանը շատ ավելի լավ եմ հասկանում, քան որևէ մեկը, գուցե մի գեղեցիկ օր վերլուծական աշխատություն գրեմ հենց այդ մասին: Սակայն, գալիս է մի պահ, երբ ցանկություն, անգամ ուժ էլ չի մնում գրելու, արտահայտվելու, մտորումներդ ու խոհերդ կիսելու:
Հարցն Ազգային Ապերախտության մասին է: Աշխատանքի բերումով շատ երկրներ եմ ճամփորդել ու շփվել շատ ու շատ ազգերի և ժողովուրդների հետ, սակայն հայերը եզակի են իրենց տեսակով: Հավանաբար ես միակը չեմ, որ շեշտում եմ մեր ժողովրդի մեջ ձևավորված բացասական երևույթների մասին, հենց վերջերս ընթերցեցի Ստեփան Փարթամյանի հարցազրույցը, որը հենց այդ մասին էր: Հնարավոր է, որ սա իմ վերջին գրառումն է, որովհետև համոզվեցի մեր Մեծերի խոսքերի ճշմարտացիությանը, որով նրանք թողել են մեզ ժառանգություն: Մե՛զ են թողել, ոչ թե ժողովրդին, որովհետև ժողովուրդ ասվածը հարաբերական է: Առհասարակ ժողովուրդներն ունենում են ոգի, հոգի ու արժանապատվություն, վերջապես հարգանք ու նամուս: Իսկ ինչպես տեսնում ենք, այդ ամենը բացակայում է մեր մեջ: Խոսել քաղաքակրթությունից ու մշակույթից` ուղղակի ծիծաղելի է:
Հիմա շատերը կմտածեն, որ վիրավորված եմ և այսպես եմ արտահայտվում… Այո, առհասարակ վիրավոված եմ, որովհետև մեր ժողովուրդը խարխափում է տգիտության մեջ, զուրկ է կրթությունից ու գրագիտությունից… Վիրավորվում եմ, որ ԲՈՇԱ ազգ ենք, վիրավորվում եմ, որովհետև չկարողացանք ճշմարիտ ապրել, որովհետև չկարողացանք պետություն ու երկիր ստեղծել…
«Սասունցի Դավիթ» էպոսը հետաքրքիր է իր բովանդակությամբ, սակայն այն հասկանալու համար պարտադիր չէ էպոսագետ լինել: Պարտադիր չէ գիտնական ու գրականագետ լինել, հարկավոր է միայն ուղեղ ունենալ:
Ի՞նչ եք կարծում, Փոքր Մհերը պատահակա՞ն նախընտրեց Ագռավաքարում փակվել, քան ԱՊԵՐԱԽՏ ժողովրդի մեջ ապրել: Նույնն արեցին Գարեգին Նժդեհն ու Անդրանիկը:
Ապերախտությունը մեր ժողովրդի մեջ ձևավորված ու կարծրացած հատկանիշներից է: Ապերախտություն և անտարբերություն, այս երկու հատկությունները մեր ազգային գենետիկական հատկություններն են դարձել: Չկարծեք թե գիտական հայտնագործություն եմ արել, որովհետև այս մասին գրել են անգամ Մովսես Խորենացին, Նարեկացին, Թումանյանն ու Նժդեհը, Չարենցն ու Սևակը, ազգային գրականության Մեծերը:
Ապերախտությունն ու անտարբերությունը մեր ժողովրդին ուղեկցեց Դեր Զոր… Անտարբերությունն ու ապերախտությունը ծովից ծով Հայաստանից մեզ թողեց մի քոսոտ հողակտոր, որը արդեն գրոշի արժեք չունի: Սակայն հենց ժողովրդի բարեբեր արգանդի շնորհիվ էր, որ գոյատևել ենք այսքան դարեր: Ինչպես տեսնում եմ` այդ արգանդի բարեբեր պտուղները ոչնչացվում են դաժանորեն ու նորից ապերախտների ձեռքերով:
Հետո չասեք, թե հայ ժողովրդի մեջ դավաճանները շատ են, որովհետև դավաճանները ծնվում են հենց այդ անտարբերությունից, ազգադավները ծնվում են ապերախտությունից ու հանդուրժողականությունից:
Ավելորդ եմ համարում երկար գրել, որովհետև մեծ-մեծ խոսողները շատ են, իսկ զանգ կախողներ չկան:
Լևոն Իգիթյանի նման գաճաճներն են ժողովրդի ընտրյալները, Գոռ Վարդանյանի պես տխմարներն են ժողովրդի հերոսները, դե հաստագլուխ Մանվելին ու Սարոյանին այլևս անիմաստ է հիշել:
Ինձ մնում է միայն վերցնել պանդխտության ցուպն ու ճանապարհվել դեպի Ագռավաքար: Եթե Թումանյանի ու Նժդեհի պես հսկաները չկարողացան այս ապերախտ ժողովրդին որևէ բան հասկացնել, ուրեմն ինձ չի հաջողվի երբեք:
Դեռ մի քանի տարի առաջ էր, երբ իմ ազատամարտիկ բարեկամներից մեկը ինձ խորհուրդ էր տալիս լռել, որովհետև համոզված էր, որ ապերախտ ու անտարբեր ժողովրդին հասկացնելն ու կրթելն անիմաստ է: Հիմա եմ հասկանում նրան: Մարդիկ, որոնք անցան Արցախյան պատերազմի արհավիրքների միջով, հիմա ազգային կառափնարաններում խոշտանգվում են, նկատի ունեմ Սասնա ծռերին ու մյուս հերոսներին, այսօր ոչ ոք չի մտահոգվում և ոչ ոքի չի հետաքրքրում այդ հերոսների ճակատագիրը:
Գնդապետ Վոլոդյա Ավետիսյանի հարցազրույցը իսկապես դա հաստատեց, եթե ազատամարտիկներն այդպես են մտածում, ուրեմն այլևս հնարավոր չէ որևէ բան փոխել: Չնայած միշտ ասել եմ, որ անհատներն են փոխում պատմության ընթացքը, սակայն սա հայերին չի վերաբերում, որովհետև մենք ուրիշ ենք: Որովհետև հայերը թքած ունեն ոչ միայն իրենց հերոսների վրա, այլև իրենց պատմության ու մշակույթի, լեզվի ու Մեծերի վրա: Եվ ակնկալել ապերախտ ժողովրդից ինչ որ բան, ուղղակի հիմարություն է: Րաֆֆին հենց այնպես չէր ասում, որ Աստվածն անգամ երես է թեքել մեր ժողովրդից, որովհետև անտարբեր ենք ու ապերախտ, որովհետև չենք կարող գնահատել աստվածային խոսքն ու եղած արժեքները: Խոսել հավատքից ու քրիստոնեությունից` սրբապղծություն է, չնայած սրբապիղծ եղել ենք ու կանք և լինելու ենք հավիտենից հավիտենիս: Հիշում եմ, դեռ մեկ տարի առաջ էր, երբ Ռուբեն Հախվերդյանը գրել էր, թե ինչու «Սասնա ծռեր»-ը զենքերը վայր դրեցին. 27 августа 2016 г. Հենց այդ ժամանակ մի գրառում արեցի այդ հոդվածի տակ, չեմ զլանա կրկին գրել այդ մտքերը: ,,Սասնա ծռերը ,, զենքը վայր դրեց միայն, որովհետև հասկացան, որ Գարեգին Նժդեհի ասած ԱՊԵՐԱԽՏ ԺՈՂՈՎՈՒՐԴԸ իր կողքին չկանգնեց, որովհետև նույն անտարբեր ժողովուրդն էր, որ գարեջրատներում քեֆեր էր անում: Տղաները սպասում էին, որ Չարենցի նկարագրած Խելագարված Ամբոխները կխորտակեն չարաբաստիկ Բաստիլի դարպասները, ավա՜ղ, ոչինչ չեղավ, ժողովուրդը վախեցավ արյուն թափել, վախեցավ թշնամուն բարեկամից զատել, վախեցավ` իր կյանքը դարձնելով հավերժական մղձավանջ: ,, Սասնա ծռերը ,, հասկացան, որ ժողովուրդը դարձել է վախկոտ ամբոխ, հասկացան, որ արյուն թափելով այդ մեռած ժողովրդին հնարավոր չէ հոգևարքից հանել, հասկացան, որ միևնույն է ժողովուրդը նախընտրում է բռնակալի լուծը, քան ազատությունը: Հասկացան. որ սնահավատությունը ժողովրդին դարձրել է թուլակամ: Տղաները բազմիցս խնդրեցին ժողովրդին, որպեսզի նույնիսկ բենզինի շշերով դուրս գան թշնամու դեմ, Գարեգին Նժդեհի ասած, ներքին թշնամու, որը արտաքին թշնամու հետ ձեռք ձեռքի տված կոտորում է մեզ: Թշնամին թշնամի է` անկախ նրանից, թե ինչ լեզվով է խոսում, պետք է կռվել ու ,, հարկ եղած,, դեպքում սպանել: Տղաները մնացին թևաթափ ու անզոր, որովհետև այդ հողը նրանց քուռկիկի սմբակների տակ թույլ էր: Տղաները հասկացան, որ ժողովուրդը չգիտի գնահատել իր ունեցած արժեքները, չգիտի գնահատել իր առաջնորդներին: Որ ժողովուրդը ապերախտ է ու անտարբեր և չգիտի գնահատել իմաստուն խոսքը:
« ՉԿԱՆ ԱՆՏԱԿԱՆՔ ԱԶԳԵՐ, ԲԱՅՑ ՀԱՅ ՏԱԿԱՆՔԸ ԿՄՆԱ ԱՆՄՐՑԵԼԻ » : ԳԱՐԵԳԻՆ ՆԺԴԵՀ
« ՆԵՐՔԻՆ ԹՇՆԱՄԻՆ ԶԻՆԱԿԻՑ Է ՈՒ ԵՂԲԱՅՐԸ ԱՐՏԱՔԻՆ ԹՇՆԱՄՈՒ » : ԳԱՐԵԳԻՆ ՆԺԴԵՀ
« ՄԻՆՉԵՒ ՈՐ ՉԿԱՐՈՂԱՆԱՆՔ ՆԵՐՔԻՆ ԹՇՆԱՄԻՆ ՍՊԱՆԵԼ, ԱՆԿԱՐԵԼԻ Է, ՈՐ ԱՐՏԱՔԻՆ ԹՇՆԱՄՈՒՑ ԱԶԱՏՎԵԼ ԿԱՐՈՂԱՆԱՆՔ » : ԳԱՐԵԳԻՆ ՆԺԴԵՀ
Այս բառերը պատահական չեն ասված, որովհետև ինչպես տեսնում եք` ասողներ կան, սակայն լսողներ երբեք էլ չկան ու չեն էլ եղել:
Երևի մի օր ես էլ Փոքր Մհերի հետ միասին դուրս կգամ Ագռավաքարից ու կողջունեմ Աստվածային խոսքը հարգող ժողովրդին:
Հարգանքներով Գեհենի Առաքել 20.10.2017թ.
ՀԱՅՈՑ ԼԵՌՆԵՐԻ ՈՂԲԸ
Եվ ամպերի մեջ բազմած դիցուհին,
Սիրտը՝ ալեկոծ, արցունքն աչքերին,
ողբում էր ահա մրմուռը սրտում,
ավերակ դարձած օջախնե՜ր բազում։
— Բարև, իմ քույրիկ, նորի՞ց ես ողբում,—
Հարցրեց Մասիսը սեգ Արագածին.
— Է՜հ, եղբայր իմ, ինչպե՞ս չսգամ,
չարիքն է ահա բռնել իմ շուրջը,
Ազգս տառապյալ գերի է հիմա,
— Մենք մեր բարձունքից՝ ամպերին հառած,
Տեսնում ենք, լսում, հո քար չե՞նք անձայն,
Երբ ժամանակին Արաքսից այն կողմ,
Լույսերի ծով էր՝ բյուր ու բյուրավոր,
Խաղաղ ննջում էր հայրենիքը մեր,
Եվ փառավորված բայց անգամ պանդուխտ,
Օրհնում էինք մենք տունդարձի օրը ցանկալի:
— ճշմարիտ ասեմ, իմ ղարիբ եղբայր,
Լույսերի ծովը մնաց անցյալում,
Խավարամիտ ոհմակը ծածուկ,
ելավ մարդամեջ իր իսկ խոռոչից,
Ազգադավների բանակը փռչոտ,
Թիրախ դարձրեց պայքարը արդար,
հազար բյուրավոր օջախներ ավեր,
թափառ են դարձել աշխարհքում օտար,
Լույսի փոխարեն խավար է համակ,
Չարիքն է ելել որջից իր քնած,
Մահ ու տառապանք սփռելով ահա,
Բավ չէ՞ր մեզ համար եղեռնն անցյալի ,
Նորից մահաբեր ջարդ ու կոտորած,
Օսմանցու որդիք դաժան են հիմա,
Քանզի գործում են մեր իսկ ցանկությամբ,
ու պատմությունը երբեք դաս չեղավ։
Հազար օղորմի մեծ Տիտաններին։
— Սիրելի՛ քույրիկ, մենք քեզ տեսնում ենք,
Չնայած հեռվում, բայց միշտ մոտիկ ենք,
Աստվածային պատկերը պայծառ,
Ապականեցիք ազգով ու ցեղով,
Ու արժանի ենք ինչ որ ցանեցինք,
ու տգիտությամբ այն հաստատեցինք,
ու չի լինելու հայերին երբեք,
ո՛չ երջանիկ օր, ո՛չ էլ լիություն,
Քանզի ապերախտ ու անշնորհակալ ենք,
այդպես է կամքը ոչ թե բարձրյալի,
Այլ օտարացած մի ողջ պամության,
Եվ օտարացած ազգուրաց ազգի։
Որ նախընտրեց դժոխքը գեհենի,
Քան իմաստնության լույսն Աստվածային։
Գեհենի Առաքել 16․10․2017թ
ՆԱՄԱԿ ՀԱՄԱՅՆ ՀԱՅՈՒԹՅԱՆԸ
ԹՈՒՂԹ ՀԱՄԱՅՆ ԶՍՓՅՈՒՌՔՍ ԶՄՈԼՈՐՅԱԼ
Չէի գրի այս թուղթս, եթե չտեսնեի վիճակն տառապյալ ազգիս: Ես իրավունք եմ վերապահում ցուցանել սփյուռքի մեր մոլորյալ հայրենակիցներուն, որովհետև չտեսա, թե երբևէ գործեն ճշմարտացի ու նպատակահարմար: Ինքս փոքր մարդ եմ սովորեցնելու համար մի ամբողջ ժողովրդի, սակայն, երբ տեսնում ես, որ այդ ժողովուրդը ունակ չէ առողջ մտածելու, այնժամ վերցնում ես զանգակահարի պարտականությունն ու ղողանջում ազգի տառապյալ վիճակը:
Համայն սփյուռքը մեկ դարից ավելի է չկարողացավ ընտրել ճշմարիտ ուղին: Ցեղասպանությունն անգամ դաս չեղավ մեր ժողովրդին, որպեսզի նա հրաժարվի փարիսեցի առաջնորդների ծառայություններից: Ի վիճակի չեղանք ընդունելու մեր սխալները, ի վիճակի չեղանք սովորելու պատմության դասերից, ի վիճակի չեղանք սխալներն ուղղել և անտեսեցինք մեր Մեծերի պատվիրաններն ու խորհուրդները:
Սփյուռքն իր դարավոր պատմության մեջ գործեց հայրենիքից զատ, իսկ հայրենիքը՝ սփյուռքից: Այդ չարաբաստիկ ավանդույթը շարունակվում է առ այսօր: Սփյուռքն իրեն համարեց կրոնական կառույց, որտեղ այլադավան մեր հայրենակիցները մնացին լուսանցքից այն կողմ: Իսկ Հայ առաքելական եկեղեցին, փոխարենը միավորելու ժողովրդին մեկ գաղափարի ու դրոշի տակ, վերածվեց աղանդավորակուսակցական միավորի՝ մոլորեցնելով ժողովրդին:
Չասեք, թե սովորեցնում եմ, այս թուղթը սովորեցնելու համար չէ, այլ ցուցանելու մոլորյալներուն: ( « Փոքրամասնություն լինելը, նույնիսկ, եթե այն բաղկացած է մեկ հոգուց, չի նշանակում, որ խելագար ես: Կա ճշմարտություն և կա սուտ, ու եթե կառչում ես ճշմարտությունից՝ նույնիսկ հակառակ ամբողջ աշխարհի, խենթ չես » Ջորջ Օրուել ):
Երբեմն անհատն ավելի ճշմարիտ է մտածում, քան ամբողջ ժողովուրդը ու անգամ ազգը: Հովհաննես Թումանյանին չկարողացանք հասկանալ ազգովի, որովհետև «Անխելք մարդու» նման հանդում նստած սպասում ենք մեր բախտին: Մեկ դարից ավելի է սպասում ենք ու սպասում… Երկնքից մանանա չթափվեց, ոչ էլ Փոքր Մհերը Ագռավաքարից դուրս եկավ, ոչ էլ Անդրանիկ Զորավարը ելավ իր գերեզմանից: Ի՞նչ եք կարծում, ազգային առաջնորդները երկնքից են իջնու՞մ…
Մի՞թե չեք տեսնում. Որ անցել է ժամանակը, ու գնալով կորցնում ենք ոչ միայն այդ փոքրիկ, պատառիկ հայրենիքը, այլ ազգային դիմագիրն ու պատկերը: Հայի Դիմագիր ասելով՝ նկատի չունեմ Սերժ Սարգսյանի արտահայտած միտքը, այլ այն, որի մասին խոսվել է շատ առաջ, երբ փռչոտ ոջլոտները եկան ու նվաճեցին ոչ միայն երկրի իշխանությունը, այլև կործանեցին լուսավոր նպատակներն ու գաղափարները, բոլոր արժեքները:
Սփյուռքը առաջինն էր, որ ոտքերը սրբեց այդ լուսավոր գաղափարների ու նպատակների վրա, որովհետև սփյուռքի շնորհիվ այդ փնթիները սնվեցին ու հարստացան, սփյուռքի շնորհիվ հայրենիքից թալանված միլիոնները հայտնվեցին աշխարհի տարբեր երկրների խոշորագույն բանկերում: Սփյուռքը ձեռնբաց ընդունեց ՕՍՄԱՆՈՐԴԻՆԵՐԻՆ, որոնք շքեղ աղջիկների ու մեքենաների ֆոնին ճոխ ու շվայտ կյանքը ցուցադրող տեսահոլովակներ են նկարահանում: Սփյուռքը խլացել ու կուրացել է, որովհետև իրանահայության համար չափանիշ է հանցագործ՝ Դոդի Գագոն (Գագիկ Ծառուկյան), իսկ արգենտինահայության համար հանցագործ Մուկը՝ Հովիկ Աբրահամյանը, դե Արա Աբրահամյանների ու մնացած հանցագործների մասին ավելորդ է նշել:
Ժամանակին սիրիահայերը Լևոն Տեր-Պետրոսյանին ու Սերժ Սարգսյանին դիմավորում էին ինչպես հայրենիքից իջած Առաքյալների, իսկ հիմա այդ նույն սիրիահայերին հայրենիքում նույն Առաքյալները դահճապետի դիմակով են դիմավորում: Ինչ է, չհամոզվեցի՞ք, որ երեսուն տարիների ձեր ներդրումների հաշվին այդ հրեշներն ու դահիճները գործեցին անպատիժ ու անսահման լկտի: Ի՞նչ է, չհասկացաք, որ ձեր կուսակցական եղբայրների համար գոյություն չունի ազգային ու ժողովրդական շահ, որովհետև կուսակցությունը պետք է դարձնեին սկզբունք` իրենց նպատակների ու ծրագրերի իրականացման համար:
Չհասկացաք, որ դաշնակ ու հնչակ լինելով չէ, որ հայրենասեր են դառնում, կամ առաքելական եկեղեցի այցելելով: Եկեղեցի, որտեղ մշտապես պղծում են ոչ միայն հավատացյալ եղբայրների հոգիները, այլև Աստծո խոսքն ու պատվիրանը: Հայ հոգևորականները դարձան անտարբեր՝ երես դարձնելով եկեղեցուց ու հոտից: Փոխարենը՝ գումարի ու շռայլության դիմաց դարձել են հարուստների սեղանների օրհնություն երգող:
Հիշու՞մ եք Մամոնայի մասին պատվիրանը, երևի դրա մասին անգամ չեք էլ լսել:
Համայն Սփյուռքի միությունները դարձել են իրար դեմ պայքարող կլանային թայֆաներ, որովհետև անձնական շահը առաջնային դերում գտնվեց, որովհետև կուսակցության առաջնորդները կոչվեցին աստվածային մեծություններ: Մի՞թե չտեսաք, որ դարձել եք գունավոր փուչիկ, որը միայն դատարկությունով է լցված: Սփյուռքը մոռացավ իր դերը, մոռացավ իր դառն ու ողբալի անցյալը, որովհետև երբեք չկարողացավ որդեգրել այն իմաստությունը, որը պետք էր երկիր կառուցելու համար: Բարեգործների ու բարերարների ողորմությունով երկիր չեք կառուցի, ոչ էլ ժողովրդին կհարստացնեք: Ժողովրդին հարստացնելու համար գիտություն և ուսում է պետք, իսկ այսօր Սփյուռքին նույնպես պակասում է կրթությունը, որովհետև բոլորը խելամիտ ու տաղանդավոր են, սակայն չեն հարցնում, թե ինչու՞ ենք ազգովի դարձել հիմար, ոչ ոք չի ցանկանում նայել իր շուրջն ու տեսնել, թե ինչպես ենք ազգովի հայտնվել կեղտափոսում, անկախ նրանից՝ սփյուռքում ենք, թե հայրենիքում: Ոչ ոք չի ցանկանում ընդունել այդ ճշմարտությունը, իսկ երբ որևէ մեկը մատնացույց է անում մեր սխալները, ազգովի պատրաստ ենք հոշոտելու նրան, որովհետև ամեն մեկի գրպանում մի կնիք կա, որ առիթ են փնտրում խարանելու ցանկացածի ճակատին, միայն թե ինքը մաքուր երևա:
Համայն Սփյուռքը լռելյայն հանգստության մեջ աղերսաբեր զանգերի ղողանջը լսել չի ցանկանում, ինչպես ասում է՝ Ձայն հանապազօր հանապատի: Որովհետև այդպես եղել է ու լինելու է…
Ես միակը չեմ, որ այդ մասին ղողանջում եմ, որովհետև Թումանյանն ու Րաֆֆին, Գարեգին Նժդեհն ու Անդրանիկը նույնպես չլռեցին` տեսնելով Մետերլինգյան կույր մեր հայրենակիցներին: Խրիմյան Հայրիկի թղթե շերեփը դարձրեցինք ազգային գործելաոճ, իսկ Թումանյանի «Անխելք մարդու» դատարկությունը՝ գաղափարախոսություն:
Հիմա մտածեք ու տեսեք, թե ինչու՞ և ինչպե՞ս պետք է ապրեք հետագայում, ի՞նչ խղճով պետք է նստեք Նոր տարվա սեղանի շուրջ, երբ գիտեք, որ հարյուրավոր հայ սովահար ու ցրտահարված մանուկներ լուսացնում են սառցե բնակարաններում: Երբ կբարձրացնեք, որպեսզի խմեք հայ զինվորի կենացը, հիշե՛ք, որ նրանք ձեր կենացները չեն ակնկալում, որովհետև կենաց ու մահվան շեմին են, որովհետև թշնամին իրենց թիկունքում է, որովհետև թշնամին սփյուռքում է: Ու չկարծեք, թե նոր Թեհլերյաններ են ծնվելու Թալեաթներին պատժելու համար, որովհետև այդ Թալեաթները վաղուց մեր մեջ են՝ մեր հոգիներում ու մեր համայնքներում: Թալեաթը իր արյունոտ գործը կիսատ թողեց, սակայն մեր ներսի թալեաթները այն ավարտին են հասցնում, որովհետև դաշնակ ու հանրապետական արդեն ձեռք ձեռքի տված իրենց սև գործն են անում ոչ միայն հայրենիքում, այլև սփյուռքում: Իսկ առաքելական եկեղեցու կղերականները իրենց հովանավորությամբ ու օրհնությամբ սատարում են նրանց:
Սփյուռքը, հայրենիքն ու Արցախը իրարից զատել են, որովհետև չկարողացանք մեկ գաղափարի շուրջ և մեկ դրոշի տակ հավաքվել, հավաքվեցինք ցաքուցրիվ ու միայն այն ժամանակ, երբ կամ շատ ուշ էր, կամ էլ դրա կարիքը չկար: Սփյուռքը երբեք չի կարող նպաստ բերել հայապաշտպանության գործին, քանի դեռ անձնական շահը հետապնդող մարդիկ ուղղորդում են նրանց, սփյուռքը չի կարող հայրենիքին օգնել, քանի դեռ իր ներսում աղբն ու գաղջն են թագավորում: Սփյուռքը ինքնամաքրվելու կարիք ունի, ինչպես և եկեղեցին ու կուսակցությունները: Երբ այդ ամենը կմաքրվի, այնժամ նոր էջից կարելի է գրել սփյուռքի պատմությունը:
Սփյուռքը մեկ դարից ավելի պայքարում է Հայոց ցեղասպանության ճանաչման համար, իրականում այդպես էլ չիմացավ ու չհասկացավ, որ իրենց անիմաստ պայքարը անարդյունավետ էր, որի համար վատնում են հսկայական գումարներ ու միջոցներ: Սակայն Ամուր, Հզոր իրավական հայրենիքի շնորհիվ կարելի էր պարտադրել ու ստանալ աշխարհից այն, ինչ մուրում ու աղերսում ենք արդեն մեկ դարից ավելի: Իսկ հիմա քարտեզի վրա հազիվ նշմարվող նվազ ու ծվարած մի թիզ հայրենիքի վրա վխտում են ժանտախտաբեր բռնակալներն ու նրանց ծառայող ոհմակը: Սփյուռքը ոհմակին սատար եղավ, ինչպես վերջին հայրենիք-սփյուռք համագումարի ժամանակ: Մեծագույն ծաղր էր դա՝ սեփական ժողովրդի և հայրենիքի հանդեպ: Եվ խոսել ազգային ժառանգությունից ու արժեքներից՝ ոչ ոք իրավունք չունի, որովհետև այդ արժեքները մենք՝ հայերս վաղուց ենք ոտնահարել: Հայերը դարձել են թափառական բոշաների պես անհայրենիք ու տգետ ժողովորդ, որը չունի անգամ սեփական Դիմագիր: Ավարտում եմ ղողանջս առ սփյուռք Գարեգին Նժդեհի Խոսքերով. « Կուլտուրան, եթե ազգային չէ, կուլտուրա չէ, ինչպես ազգը, եթե կուլտուրական չէ, ազգ չէ »:
Հուսով եմ, այս թուղթս Սփյուռքի մեջ կգտնի ազնիվ հայորդիներին, որոնք կհասկանան այս ղողանջս ու կմիավորվեն սովորելու պատմության դասերից:
Ժողովուրդները յաճախ տառապում են հոգե-զգացական կուրութեամբ —Գարեգին Նժդեհ
Գեհենի Առաքել 9/10/2017
Չկա՛յ աւելի մեծ չարագործ, քան առաջնորդը, որ իր ժողովուրդը պահում է անգիտակ իր դժբախտութեանց պատճառներին: Նմանը, իր անձի հանդէպ մոռացում ապահովելու նպատակով, մութ ճամբաներով յաջողում է տարբեր ուղղութիւն տալ ժողովրդի ցասումին, մղելով նրան` իր դժբախտութեան պատճառները փնտռելու իրենից դուրս: Գարեգին Նժդեհ
« Հայոց պատմությունը մեզ մի բան է սովորեցնում, այն որ հայը իր պատմությունից բնավ չի սովորում »: Գարեգին Նժդեհ«
Անգործունակ պետությունը վաղ թե ուշ պարտվում է, իսկ գործունակությունը չի կարող հիմնվել պատրանքների վրա: Բացի այդ, գործունակ լինելու համար անհրաժեշտ էր դասեր քաղել անցյալից, նշանակում է՝ բավական ճշգրիտ գաղափար ունենալ այն մասին, թե ինչ է եղել անցյալում»: Ջորջ Օրուել:
« Ինքնուրոյնութիւնից զուրկ ժողովուրդները չեն կարող պետութիւն ստեղծել »: Գարեգին Նժդեհ
«Օտարը չի հարգի և սիրի մի ժողովրդի, որը ինքնուրույն պատկեր և բովանդակություն չունի »: Հովհաննես Թումանյան
« Ժողովուրդների արյունն ու արցունքը պիտի չդադարի, մինչև որ նրանք ինքնօգնությամբ ոտքի չկանգնեն, մինչև չհզորանան հոգով»: Գարեգին Նժդեհ
Պարտություն, ստրկություն, տառապանք, ահա՛ կեղծիքին հարկատու ժողովուրդների ճակատագիրը: Գարեգին Նժդեհ:
− Անհայրենասեր ժողովուրդը, եթե այսօր չէ, անհայրենիք կդառնա վաղը: Գարեգին Նժդեհ:
− Ժողովուրդների մեջ մի ստոր տարր կա` անհայրենասերները: Գարեգին Նժդեհ:
Դեռ ժողովուրդների կյանքը շարունակում է մնալ մի արնոտ ողբերգություն, որի գործող անձինքը երեքն են` բռնությունը, սրա ծառաները և սրա զոհերը: Գարեգին Նժդեհ:
« Փոքրամասնություն լինելը, նույնիսկ եթե այն բաղկացած է մեկ հոգուց, չի նշանակում, որ խելագար ես: Կա ճշմարտություն և կա սուտ, ու եթե կառչում ես ճշմարտությունից՝ նույնիսկ հակառակ ամբողջ աշխարհի, խենթ չես » Ջորջ Օրուել:
« Հասարակության կարծիքը ակնհայտ սխալ կարծիք է, քանի որ մարդկանց մեծ մասը ապուշ են » Էդգար Ալան Պո:
ԳԵՀԵՆԻ ԱՌԱՔԵԼԻ ՆԱՄԱԿԸ ԿՌԱԶԻ ՇՈՖԵՌ ՄԱՆՎԵԼ ԳՐԻԳՈՐՅԱՆԻՆ
« Չկա ավելի մեծ պղծություն, քան հարազատ ժողովրդի պատմության չարամիտ աղավաղումը »: Գարեգին Նժդեհ
Ճիշտն ասած, այս անգամ որոշեցի նամակս անձամբ քեզ գրել, որովհետև վստահ եմ, որ մեծ ուշադրությամբ կարդալու ես այս տողերը: Ավելի ճիշտ՝ այն կարդալու են քեզ համար, որովհետև դու այնքան անգրագետ ես, որ ընդունակ չես որևէ բան կարդալ: Բաց նամակ գրելու վարպետ չեմ, ինչպես քո դուքյանի Սարիկներն ու Վարդան Դևրիկյանները:
Սակայն լավ գիտեմ, որ նամակը հասնելու է ոչ միայն քեզ, այլ քո հաստագլուխ թուլեքին ևս:
Ինչու՞ ես կարծում, որ դու խելացի ես և արժանի գովասանքների, մի՞թե չես տեսնում, որ այն ջանքերը, որոնք գործադրում ես, անտեղի են ու անիմաստ: Ինչո՞ւ ես կարծում, որ մարդիկ տառապում են հիշողության կորստով, կամ ունեն հավի հիշողություն, ինչպես դու: Մի մոռացիր, որ ողջ կյանքում մնացիր Փնթի Կռազի շոֆեռ, չնայած անգամ այն դեպքում, երբ համազգեստիդ դրեցին գեներալի ուսադիրներ: Լսի՛ր Տիկոզ, կարծում եմ, միայն այդպես քեզ ընկալելի կլինի, որովհետև ծանոթ անունը գոնե կհիշեցնի քո ով լինելը: Գյումրեցիներին ուղված քո բաց նամակը (http://www.1in.am/2218464.html Պատիվ եմ ունեցել լինելու առյուծ գյումրեցիների հրամանատարը. Մանվել Գրիգորյան ) ուղղակի ծիծաղելի է: Կարծում եմ, դեռ առիթ կլինի լավ ծիծաղելու: Ի՞նչ է, փառքի բարձունքը քեզ անքան է կուրացրել, որ արդեն շա՜տ հեռու ես գնացել, չնայած միշտ էլ կույր ես եղել՝ հոգով ու մտքով, ինչպես քո ոջլոտ քավոր Վազգենը, սակայն մոռանում ես, որ քեզ ճանաչողները շատ են ու դեռ կենդանի: Մտածում ես, որ այնքան խելամիտ ու տաղանդավոր ես, որ արդյունքում ինչ-որ փորձում ես անել, հակառակն է ցույց տալիս: Ինձ արդեն հայտնի է ոչ միայն քո անցյալն ու ներկան, այլև քո ապագան ու վախճանը:
Դու տեղյակ չես անգամ, որ մարդիկ իրենց կյանքում թողնում են հետագիծ, ու այդ հետագիծն անգամ իրենց կյանքից հետո էլ դեռ մնում է: Այնպես որ քո կյանքի հետագիծը արյան ու արցունքի շնորհիվ է եղել: Այդ պատճառով մի գեղեցիկ օր դու դեռ պատասխան ես տալու: Դու գիտես, թե կյանքն ինչ դաժան է լինում, երբ դեմ առ դեմ հանդիպում ես իրականությանը: Եվ հավատա, այս նամակը հենց այդ իրականությունն է, որը կարդալու են քեզ համար: Հանդիպելով իրականությանը՝ դու կզգաս այն սարսափը, որից այնքան վախենում ես, ու քո հանցանքների համար պատասխան ես տալու ոչ մի այն դու, այլև ժառանգներդ: Հենց դրանից ես դու վախենում, որովհետև լավ եմ ճանաչում քեզ:
Քո անգրագիտությունից չեմ խոսում, որովհետև դու լավ գիտես, որ անգամ ստորագրել չգիտես, ուր մնաց կարդալ, չնայած որ ջանում ես թաքցնել: ԵԿՄ- ում հավաքված նախիրը ընդունակություններից ու արժանապատվությունից զուրկ է, որովհետև քեզ նման ապուշին անվանում է զորավար: Սակայն դու երևի տեղյակ չես, որ այդ նույն նախիրը քո ետևից հայհոյում ու ծաղրում է: Ի՞նչ ես կարծում, ցավելո՞ւ են, երբ դու սատկես ու հեռանաս այս կյանքից, հավատացնում եմ, որ քո գերեզմանին միզողները հերթ կկանգնեն և ծայրն էլ չի երևա: Քո կյանքը շարունակվելու է վախի ու սարսափի մեջ, որ երանի ես տալու մեռելներին: Գալու է այն ժամանակը, որ պատանի Եռասերունդ երկրապահներն իրենց մատներով են ծվատելու ոչ միայն քո աչքերը, այլ ոճրագործ ժառանգներիդ լուսարձակ աչքերը նույնպես:
Առյուծասիրտ գյումրեցիներին էիր շնորհավորում, մոռանալով, թե 1994թ.- ին Մարտակերտի ճակատում էջմիածինցի քո ենիչերիները ինչպես էին գյումրեցիների հրամանատար՝ գնդապետ Վարդան Մալյանին խոշտանգում, մոռանում ես, որ քո հրամանով էին խոշտանգում մասիսցիների լեգենդար հրամանատարին, հոկտեմբերյանցիների առյուծ հրամանատարներին: Վեդու և Երևանի գումարտակի առյուծ տղաներին ականապատված դաշտերում ոչնչացրեցիր, հիմա էլ սու՞րբ ես ձևանում: Երևի հիշողությունդ դավաճանում է 1994 թվականի ապրիլին Թապ Կարակոնլի գյուղի գրոհի ժամանակ արթիկցիների ու գյումրեցիների սպանդը, անհամար դիակները միայն քո շնորհիվ եղան, որովհետև դու էիր, որ փարիսեցու նման թիկունքից ոչնչացնում էիր առյուծասիրտ տղաներին: Եռամսյա հավաքով բերված հազարավոր մարդկանց մարմինները քո ձեռքով գերեզման իջան:
Տիկո՛զ, դու միշտ շակալ ես եղել, անգրագետ ու ոճրագործ, խոսել պատերազմի հաղթանակներից՝ դու իրավունք անգամ չունես: Ի՞նչ ես կարծում՝ 5- րդ կամավորական բրիգադում բոլորը քեզ նման անգրագետ ու տխմա՞ր են եղել, հիշի՛ր, որ այդ բրիգադի տղաներից շատերի հուշատետրերն ու օրագրերն իմ ձեռքին են, և ես խոստանում եմ՝ շուտով կհրապարակվի ամենը, և այն ժամանակ այդ առյուծասիրտ տղաների ժառանգները, որոնք կարոտ մնացին իրենց հայրերի գուրգուրանքին, քեզ հետապնդելու են ամենուր, ու հալածվելու են քո յոթը պորտը՝ մինչև վերջնականապես ջնջվեք աշխարհի երեսից: Երևի ձերդ մեծությունը չի հիշում, թե ինչպես էին մարտադաշտում էջմիածինցի ենիչերիները բռնաբարում ոչ միայն գյումրեցի բուժքույրերին, այլև բրիգադի բոլոր կանանց: Իսկ սակրավոր Աբելի մասին երևի հատուկ հիշեցում է հարկավոր, որին խոշտանգեցին բոլորի առջև : Կապիտան Գրիգոր Առաքելյանի հանդեպ գործած ոճիրն աննախադեպ էր, որ անգամ Բաքվի բանտերում չի իրականացվել: Ազատամարտիկներին խոշտանգելով ու սպանելով՝ չբավարարվեցիր, անցար Արշալույսի բնակիչներին ու Էջմիածինցիներին նույնպես: Ի՞նչ ես կարծում, այդ ոճիրները այդպես հե՞շտ ես մարսելու: Հաագայի միջազգային դատարանում պետք է քեզ դատեն որպես պատերազմի հանցագործ և չկարծես, թե քեզ կպաշտպանի քո գերագույն գլխավոր հրամանատարը, որովհետև ինքն է քո դատավճիռը ստորագրելու: Ոջլոտ ու անլվա քավոր Վազգենի ուրվականն անգամ քեզ չի փրկելու, որովհետև նրան էլ « Գյոռից » հանելու են ու գնդակահարեն և այն երեք տոննա բետոնը, որը լցրել եք նրա գերեզմանի վրա, անգամ դա չի փրկելու իրեն:
Ջանքերդ իզուր են խելացի երևալու համար, որովհետև մոռանում ես, թե ով ես եղել դու: Ոչ Գոռ Վարդանյանը քեզ կփրկի, ոչ էլ քո անիմաստ հուշագրերը, որոնք ստորագրում ես տարբեր նախարարությունների հետ: Բոլորը լավ գիտեն, որ դու ոչինչ չարժես, ուղղակի ժամանակն է, որ գովքդ երգեն ու մեծարեն որպես մեծություն: Սակայն հավատացնում եմ, որ նրանք էլ հենց առաջինն են լինելու, որ քարկոծելու են քեզ սրբապիղծ անառակի պես: Իսկ Գերագույն գլխավոր հրամանատարդ լավ գիտի քո գինը, որովհետև դու ծախվում ես՝ ինչպես էժանագին մարմնավաճառ: Նա ոտքերն արդեն վաղուց սրբել է քո վրա, և քեզ դարձնելով կիսամարդ՝ օգտագործելու է մինչև վերջին խազը: Ի՞նչ է, քո կարծիքով Ազատիչը չգիտի՞, որ Երկրապահում քեզ պես էժանագին ծախվածներ են հավաքվել:
Մեդալներ շնորհելով ու ուխտագնացություններ նախաձեռնելով՝ « Առաքել » չես դառնա, որովհետև քո առաքելությունը տեսել ենք հազարավոր խոշտանգված ազատամարտիկների աչքերում, որոնք քո դաժանության զոհը դարձան, հազարավոր որդեկորույս մայրերի սրտերում, Արշալույսի գյուղացիների վախեցած հոգիներում, Էջմիածնի բնակիչների սարսափած պատմություններում:
Ի՞նչ է, ոհմակապետի քո առաքելությունը մոռացե՞լ ես, երբ Սարիկի պես « նարկամաններին » քսի ես տալիս քո դեմ խոսողների վրա, ի՞նչ ես կարծում, արդյո՞ք չգիտենք կողքդ գտնվող չոբանի շներին, որոնք իրենց հարազատ մայրերին անգամ վաղուց են ոտքերիդ տակ մատաղ արել, սկսած « Շմայսից » վերջացրած Լևոն Երանոսյան ու « Պուտանկա » Գագոն: Մի մոռացիր, որ նրանք էլ քեզ պես դառնալու են փալաս, որովհետև գալու է այդ օրը, իսկ պատասխան տալու և հատուցման օրը հեռու չէ:
Քո ժառանգները նզովելու են քեզ, որովհետև իրենք են տառապելու քո գործած ոճիրների համար, հալածվելու են ամենուր և ամեն ժամ: Ու այն ժամանակ հազար երանի կտաս անդրշիրիմյան մեռելներին, կփնտրես մահդ ու չես գտնի այն: Երբեմն մահն ավելի լավ է, քան դժոխային կյանքը:
Պատահական չէր քո նշանակած պատանի Երկրապահների հրամանատարը, որը մանկապիղծ է ու բռնաբարող, ինչպես Շմայսն ու Պուտանկա Գագոն: Ի՞նչ ես կարծում, հանրությունն արդյոք չի՞ իմանալու, թե ինչպես ես քո քարտուղարուհուն բռնաբարել, արդեն քանի տարի նա զոհ է դարձել քո ձեռքին:
Իսկ քո կինը՝ Նազիկ Ամիրյանը, ավելի մեծ հանցագործ է, քան դու, դրա համար ձեզանից միայն ոճրագործ ու արյունախում հրեշներ են ծնվում: Չհաշված այն երկու արյունախում հրեշներին՝ քաղաքապետ որդուդ և դատավոր դստերդ: Երևի լսած կլինես, որ « պտուղը ծառից հեռու չի ընկնում » արտահայտությունը: Հիշեցնեմ Աստվածաշնչից մի քանի տող, « Այն ծառը, որ լավ պտուղ չի տալիս, կտրվում և կրակն է նետվում։ Ուրեմն իրենց պտուղից կճանաչեք նրանց։ Լավ ծառը լավ պտուղ է տալիս, իսկ վատ ծառը՝ վատ պտուղ։ Լավ ծառը չի կարող վատ պտուղ տալ, և ոչ էլ վատ ծառը՝ լավ պտուղ։ Մի՞թե փշից խաղող կքաղեն կամ տատասկից՝ թուզ։ Իրենց գործերի՛ց կճանաչեք նրանց։ 17 19 Մատթեոս 7.15 »: Այնպես որ, դու՝ անպիտան պտուղներիդ հետ միասին, դառնալու եք գեհենական կրակների զոհը, կրակներով պետք է մաքրագործվի այն ամենը, ինչ թողել եք դուք: Պատանի երկրապահներին զոմբիացնելով՝ փորձում եք դառնալ նրանց համար աստվածներ, սակայն մոռանում եք, որ տիեզերական օրենքի համաձայն, ամեն ինչ վերադառնում է ետ: Թմրամոլ Սարիկիների ու հարթաուղեղ Դևրիկյանների շնորհիվ փորձում ես քո փառքն անսասան պահել, որովհետև ունակ չես տեսնել և լսել քեզ շրջապատող մարդկանց: Տիտղոսներն ու սուտ լեգենդներն այրվելու են, և դու կմնաս պատմության մեջ որպես ոճրագործ ու մարդասպան: Մի մոռացիր, որ հենց այս նամակը դառնալու է այն ապացույցների վկան, որով սերունդները կնզովեն ոչ միայն քեզ, այլև քո ժառանգներին՝ զավակներին ու թոռներին: Այն հետագիծը, որը դու թողեցիր քո հաջորդներին, հանգիստ չի տալու հավիտենից հավիտենիս:
Գեհենի Առաքել Գյումրի 2017-10-03
Գեհենի Առաքել 