« Антропометрия » ՔՐԵԱԾԻՆ ԺԱՌԱՆԳԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ

Posted on 28.12.2015 Updated on 23.09.2016

« Антропометрия » Մարդաբանություն. միջազգային տերմինը՝ անթրոպոլոգիա (հուն, άνθρωπος-մարդ), գիտություն մարդու առաջացման ու զարգացման, ռասաների ձևավորման և մարդու կազմվածքի նորմալ տարբերակների վերաբերյալ։ ( https://hy.m.wikipedia.org/wiki/Մարդաբանություն ) Այդ բառը երևի թե շատերին ծանոթ կլինի, քանի որ անմիջական կապ ունի հոգեբանների, կրիմինոլոգիայի` « Քրեագիտություն » և նույնիսկ հնաբանության ու ոսկրաբանության հետ: Ինչո՞վ է պայմանավորված դա, կփորձեմ հակիրճ ներկայացնել բառի իմաստը, որպեսզի չշեղվեմ մեր բուն նպատակից: Կփորձեմ մատուցվող նյութը բաժանել երկու մասի, առաջին մասում կներկայացնեմ, թե իրենից ի՞նչ է ներկայացնում մարդաբանությունը և ինչու՞ է այդքան կարևորվում, իսկ երկրորդ մասում ստույգ կանդրադառնամ ` թե ի՞նչ կապ ունենք մենք հենց այդ և գիտության և ուսմունքի հետ: Այսինքն տարիների անցյալից պետք է նայենք և ուսումնասիրենք Հայաստանի քաղաքական վերնախավի գործիչների` կենսաբանական ու հոգեբանական տվյալները: Մենք ուսումնասիրել ենք իշխանական ողջ էլիտայի հոգեբանական առանձնահատկությունները, սակայն այստեղ ներկայացնելու եմ մեկին, որն անմիջական ներգործություն ունեցավ այդ բոլորի վրա, քանի որ ներկայիս քաղաքական գործիչների վարած կյանքն ու գործելավոճը արդեն իսկ ապացուցում են նրա ով լինելը, ինչպես ասում են « Մարդուն գնահատում են իր արած գործերով, ոչ թե նրա ճառերով ու լոզունգներով »: Մի խոսքով, որպեսպես բժիշկ հոգեբան, Քրեագիտություն մեջ տարիների ընթացքում իմ ձեռք բերած փորձը հնարավորություն է տալիս ներկայացնելու այն փաստագրական տվյալները, որոնք թաքցնում և քողարկում են ՀՀ իշխանությունները, իսկ թե ինչո՞ւ, դրա պատասխանը ես տվել եմ գրեթե իմ բոլոր ակնարկներում. քանի որ որոշ գործի « Ինչո՞ւ կեղծեցին պատմությունը․․․ Որպեսզի իրենց ոճրագործությունների համար չպատժվեն » (այս միտքը չգիտեմ ինչպես ձևակերպել): Այսպիսով իմ վերլուծությունն ու ներկայացրած փաստերը վերաբերվելու են Հայաստանի « Խոշորագույն Քաղաքական և ռազմական գործիչներից » ( Այդպես է նա ներկայացված ՀՀ պաշտոնական բոլոր էջերում նույնիսկ ոչ պաշտոնական ) մեկին` Վազգեն Սարգսյանին: Հիմա կասեք, թե ես ինչու եմ անընդհատ անդրադառնում մի թեմայի, որը արդեն վաղուց համարվում է փակված: Ճիշտն ասած` վազգեն սարգսյանն այն մարդը չէր, որն արժանի լիներ ուշադրության և կարծես չարժեր ժամանակ վատնել ու գրել այդ մոլագարի մասին: Սակայն այս քսան տարիների նրա մեծարումն ու փառաբանումը կարծես վերջ չունեն, և ամեն անգամ` նրա մասին հեքիաթներ ու լեգենդներ են հորինվում խեղաթյուրելով պատմությունը և փչացնելով եկող սերունդներին, այդ էր պատճառը, որ սուտը պատանիների ու երիտասարտների մեջ ներարկելով նրանց ստրկամիտ են դարձնում, հենց դա էլ մտահոգում է ոչ միայն ինձ այլ նորմալ բանականություն ունեցող ցանկացած հայի: Հայրենասիրությունը կարևոր է, սակայն, երբ հայրենասիրության դասեր տվողները հանցագործ են ու մարդասպան, ապա այդ հայրենասիրությունը դառնում է չարիք ժողովրդի գլխին, այդ պատճառով էլ ստիպված եմ իմ մասնագիտությունից զատ գրել: Որպես հոգեբան տեսնում եմ. որ երիտասարդ սերնդի հոգեկան շեղումները, սրբացված կուռքերի երկրպագությունն ու նրանց մտավոր գիտելիքների պակասը դառնալու են աղետալի` ողջ ազգի համար: Իզուր չէ որ իմ գրքերում անդրադարձել եմ կուռքեր պաշտելու աղետալի երևույթին, ՀՀ իշխանությունները փորձում են հասարակությունից ու սերունդներից թաքցնել ճշմարտությունը, չնայած տգիտության մեջ պահելով նրանք փորձում են կառավարել նրանց: Այստեղ տեղին է հիշել գերմանացի փիլիսոփա, գրող` Կանտի ամենահայտնի աշակերտներից մեկի` Արթուր Շոպենհաուերի խեսքերը. « ԿՐՈՆԸ և ԳԻՏՈՒԹՅՈՒՆԸ ՄԵԿ ԿՇԵՌՔԻ ԵՐԿՈՒ ՆԺԱՐՆԵՐ ԵՆ, ԵԹԵ ԲԱՐՁՐ Է ՄԵԿԸ, ԱՊԱ ՑԱԾՐ Է ՄՅՈՒՍԸ », Այսինքն, եթե բարձր է ինտելեկտը, ապա ցածր է անհատապաշտության ու կուռքերին տրվելու մոլուցքը, այս դեպքում սպարապետացված տականքին ներկայացնում են որպես աստված, իսկ իր փնթի գեներալներին էլ` առաքելներ: Իշխանությունները ու անգամ եկեղեցին փորձում են սահմաններ դնել ազատության ու անկախության, կուռքերի ու « հերոսների », միջև` անգամ նահատակների ու սատկածների միջև: Այդ պատճառով, երբ խոսք է գնում մեռած մարդու մասին նրանք հիշեցնում են հերթական տխմարությունը` « Մեռածի ետևից կա՛մ լավը, կա՛մ ոչինչ »։ Դրա մասին ես բազմիցս գրել եմ իմ գրքերում: ( Մանրամասն` « ՏԻԳՐԱՆ ՄԵԾ »։ ) Հայ կղերական հոգևորականների այդ տխմարությունը անգամ որդեգրել են որոշ ազգեր « о мертвых или хорошо или ничего »։ ( О мертвом можно и нужно говорить так, как он того заслужил своими поступками при жизни . А для некоторых это будет стимулом для более достойной жизни и честных поступков. Потому, что мало кому захочется, чтобы после его смерти о нем вспоминали и плевались одновременно…) Սակայն այդ ամենի մասին գրել եմ « ՏԻԳՐԱՆ ՄԵԾ »։ գրքում: Մեծ վիպասան Րաֆֆին ասել է. « Կան մեռելներ, որոնց պետք է սպանել »: Այս հենց այն մեռելն է, որին նկատի ուներ Րաֆֆին, քանի որ այդ մեռելի ողջ կենսագրությունը կեղծեցին, ժողովրդին ու սերունդներին շուրջ մեկուկես տասնամյակ ներկայացնելով որպես « հերոս » ու սպարապետ, իրականում նա ոչինչ էր, դատարկություն, սակայն` մեծ ոճրագործ էր իր էությամբ ու ծնունդով: Բազմաթիվ նամակներ եմ ստացել, որտեղ շատերը հայտնում են իրենց երախտագիտությունը, քանի որ իրենց ասելով` վազգենին պատկերացրել են այնպիսի հերոս ինչպիսին ներկայացրել են մանվելներն ու հրանտ մաթևոսյանները: Այդ մասին կանդրադառնամ մեր փորձագիտական արդյունքները բաժնում: Իսկ նամակներից շատերում դժգոհություն և հայհոյանքներ են հնչում, նույնիսկ հաշվեհարդարի սպառնալիքներ, սակայն այս աշխատության և փորձագիտական անալիզների արդյունքները հնարավորություն կտան մեզ որոշակի կարծիք կազմել, իսկ սեփական գիտելիքները լրացնելու համար` կարող ենք ինքնուրյուն հետաքննել ու պարզել նրա տեսակը: Հիշեցնեմ կրկին, որ այս թեմային անդրադարցել եմ ոչ նրա համար, որպեսզի վարկաբեկեմ նրան, այլ այն պատճառով, որ Վազգեն Սարգսյանը միջնադարի հերոսներից չէ, այսօր էլ կան նրան ճանաչող շատերը, որոնց կարիք չկա համոզել, թե ով էր նա: Այստեղ կարելի է հիշել Պանիկովսկու խոսքերը, « Գնացեք Դավալլու և հարցրեք, թե ով էր Վազգեն Սարգսյանը մինչև հեղափոխությունը »: Նրան ճանաչողները լռում են, որովհետև գիտեն, որ նրա մասին հորինված պատմությունը սուտ է և կեղծ: Իսկ ինչ վերաբերվում է նրա կերպարի ետևը թաքնվողներին ( քրեա-գեներալական օլիգարխիան ), ապա նրանք ամեն ինչ արեցին, որպեսզի հերոսական ու հաղթական կերպարի մեջ ներկայացնեն մի մոլագարի, որը հնարավորություն տվեց կեղտաջրից ելած մանվելների, շմայսի, լիսկայի ու մուկ աբրահամյանի պես քրեածին տականքներին դառնալ իշխանության էլիտայի մասը: Նույնիսկ այսօրվա քաղաքական էլիտայի գլուխը կանգնած քոչարյանն ու սերժիկ սարգսյանը, վազգենի աճեցրած հրեշներն են, որոնք պետք է հոշոտեյին ազգին: ԵՎ իզուր չէր, որ նրա ծոցից դուրս եկած այդ վիշապները պետք է շարունակեին հերոսացված հանցագործի գաղափարական կերպարը դարձնել « սպարապետ » ու նրա անունով պետք է սերունդ կրթեին ու բոլորին համոզեին, որ « հերոսները աստվածներ են և նրանց դեմ չի կարելի ըմբոստանալ », իսկ « աստվածների » դեմ ըմբոստանալը պատժվում էր շատ խիստ, ինչպես եղավ Վրիժառու Նաիրի Հունանյանի պարագայում, նրան պիտակավորեցին ու որակեցին դավաճան, ոճրագործ, ազգի թշնամի, նույնիսկ ադրբեջանի ու թուրքիայի գործակալ: Շատ դեպքերում նրանք ինձ նույնպես պիտակեցին որպես Ադրբեջանի գործակալ, սակայն դա նրանց գործելաոճն է: ( Նաիրի Հունանյանը դա վերջին վրիժառուն էր, քանզի ժողովուրդը չգնահատեց՝ նրան անվանելով դավաճան, խարանելով մարդասպանի պիտակը: Իսկ դժվար թե գտնվի մեկը, որը ցանկանա դառնալ դավաճան ու թշնամի: ԳՀ © ԱՌ 2014) Վերջերս հոլիվուդյան ֆիլմերից մեկում` (« Օպերացիա Վալկիրյա » ) գլխավոր հերոսն ասում է . « Միայն մի միջոց կա հայրենիքին ծառայելու, ես պետք է դառնամ « Դավաճան »: Ֆիլմի հերոսը ճիշտ էր մտածում իր ներդրումը հայրենիքին և ժողովրդին բռնակալները որակելու էին այդպես` Հայրենիքի Դավաճան: Եվ Հայաստանում այդ նույն մթնոլորտն է, դավաճան է համարվում նա ով դուրս է գալիս ռեժիմի դեմ, անկախ նրանից, թե Հայրենիքի համար ինչպիսի ծառայություններ է մատուցել, ես նկատի ունեմ Շանթ Հարությունյանին ու ազատամարտիկ Վոլոդիա Ավետիսյանին, այդ թվին կարելի է գումարել նաև ազատամարտիկ ցմահ դատապարտված` Սողոմոն Քոչարյանին, որը ազատության մեջ մնաց ընդամենը հինգ օր: Ազգադավ իշխանությունները դաժան գտնվեցին նրա և ընտանիքի հանդեպ ու երբեք էլ չզղջացին: Այդ պատճառով են իշխանության վերին օղակում հայտնված փնթի գեներալները ինձ անվանում Դավաճան ու ադրբեջանի գործակալ: Իսկ իմ համար պարզ է, թե ով էր վազգեն Սարգսյանը, սակայն « սպարապետամոլ » երիտասարդները չգիտեն, քանի որ քսան տարուց ավելի է, ինչ նրանց գլուխները լցնում են, թե իբր « սպարապետի » շնորհիվ էր, որ ազատամարտիկները հաղթանակ բերեցին, « սպարապետի » շնորհիվ կառուցվեց հայկական բանակը: Պատահական չէին նրա մասին երգեր ու պոեմներ գրվում, ֆիլմեր նկարահանվում ու արձաններ բարձրացվում: Նաիրի Հունանյանին կարելի է երախտապարտ լինել միայն նրա համար, որ Հոկտեմբերի 27-ի վրիժառությունն իրականացրեց միացված տեսախցինկերի առջև` ուղիղ եթերի ժամանակ, եթե ոչ, իշխանակալները սերունդներին կներկայացնեին, որ վազգեն սարգսյանը զոհվել է « հայրենիքի ազատագրության ճակատամարտում »: Իսկ հետո հակառակը կարելի չէր լինի ապացուցել… Առանց այն էլ Շահումյանի դավաճանության փաստերն ու տեսանյութերը բավական են կարծիք կազմելու այդ գործում վազգենի անմիջական մասնակցության մասին, այնուամենայնիվ իշխանությունները փորձում են նրա դավաճանության հետքերը ոչնչացնել, ոչնչացնում են անգամ վկաներին: Այդ պատճառով էլ վազգենի թեման վտանգավոր է ու շատերը վախենում են արտահայտվել: Հոկտեմբերի 27- ի վրիժառության մասին ներկայացված է « Հոկտեմբերի 27- ի մեղավորները » փաստավավերագրական գրքում, ու կարիք չկա անդրադառնալ մանրամասնություններին, նամանավանդ, որ « Ազգադավը » պատմավեպում մանրամասն ներկայացված է ամեն ինչ, այնպես որ այս աշխատությունը գալիս է լրացնելու պատմավեպի գիտական ու պատմական փաստերի իսկությունը: « Ազգադավը » գրքի « Հեղինակի խոսքը » բաժնում ներկայացված են մեծ պատմաբան Րաֆֆու խոսքերը… Բանն այն է, որ Վազգեն Սարգսյանին ճանաչող շատ մարդիկ, վկաներ, անգամ նրա զոհերը դեռ կան կենդանի են, նրանցից շատերը գրում են աղաղակում, պայքարում են, որպեսզի սերունդներն իմանան, թե ճշմարտությունը որտեղ է, ու թե ինչու մեր երկիրը կործանվեց, կործանվեց բառիս բուն իմաստով, որովհետև փնթիները այն կործանեցին: Հույսով եմ այս գիտական աշխատությունը խթան կհանդիսանա, որպեսզի եկող սերունդները կարողանան բացահայտել իրենց մատուցված հանցագործ « սպարապետի » իրական կերպարը և ի հայտ կգա պատմական ճշմարտությունը:

Ինչպես սկզբում ասացի, ընդամենը քսան տարի է անցել, սակայն ոչ մեկը չի ցանկանում հիշել ոչ վաղ անցյալի պատմական դեպքերը: Կանցնի ևս քսան տարի և նույնիսկ սերունդներին կհամոզեն, կամ կպարտադրեն` որպեսզի հավատան, որ հայերեն տառերը ստեղծել է Հրանուշ Հակոբյանը, իսկ քրիստոնեությունն էլ Հայաստան է բերել Արմեն Աշոտյանն ու կհամոզեն, քանի որ ինչպես անգլիացի գրող Ջորջ Օրուելն էր ասում, « Ով ՏՆՕՐԻՆՈՒՄ Է ԱՆՑՅԱԼԸ, ՆԱ ՏՆՕՐԻՆՈՒՄ Է ԱՊԱԳԱՆ, ՈՎ ՏՆՕՐԻՆՈՒՄ Է ՆԵՐԿԱՆ, ՆԱ ՏՆՕՐԻՆՈՒՄ Է ԱՆՑՅԱԼԸ » Այս բառերի իմաստը շատ խորն է, քանի որ այն մեր ժամանակների ամենալավ օրինակն է: Հայաստանի իշխանությունները փոխեցին անցյալի պատմությունն այնպես` ինչպես իրենց էր պետք ( բոլշևիկ « պատմաբաննրի » համար պատմությունը գիտություն է այն մասին, թե ինչպիսին պետք է լիներ մեր անցյալը- պատմաբան Գեիմ Ռուշանյան. ), և այդ ստի վրա կառուցվեց ստի ու չարիքի իշխանությունը: Ստի ու կեղծիքի վրա կառուցված կայսրությունը վաղ թե ուշ կործանվելու է, և իր հետ կործանելու է ժողովրդին: Վազգենի հերոսացված կերպարը կամ ուրվականը պղծելու և ապականելու է ամեն ինչ, նրա անունը տալով են գործում ոճրագոծները, իսկ ժողովուրդը մոռանում է ամենակարևորը, որ խեղկատակ Կոմսոմոլը երբեք չի կարող Գարեգին Նժդեհի գաղափարակիցը լինել, ինչպես նաև Ռոբերտ Քոչարյանն ու Սերժիկ Սարգսյանը: Ռուս անվանի երգիչ Իգոր Տալկովն իր « Մետամորֆա 2 (Метаморфоза 2 ) » երգում ասում էր:

( Только во тведь в чем беда:

Перестроить можно рожу,

Ну а душу — никогда.) Դժբախտությունն ինչումն է. Մռութը ( ռեխը, սփաթը) ձևափոխել կարելի է, իսկ հոգին` երբեք » ( Կներեք երևի թարգմանությունը անհաջող ստացվեց, սակայն իմաստը սա է: )

Ու կոմսոմոլը դարձավ Նժդեհական, նույն երգի մեջ հետրյալ տողերը հետաքրքիր են « Комсомолец из горкома Снял значок с Шароголовым

И напялил модный крест. » Այդպես կոմսոմոլի կրծքանշան փոխվեց խաչով ու մոռացավ նա իր անցյալն, ու նրա հետ մոռացանք և մենք, քանի որ նրա համար բոլոր գաղափարի մարտիկներն ու ընդվզող ժողովուրդը « Հակասովետական էին »: Հարցը միայն Վազգենը չէր, քանի որ այդպես Տալկովի պես վերափոխվեցին Կարեն Դեմիրճյանը, Գագիկ Հարությունյանը, Հրանուշ Հակոբյանը, Վովա Գասպարյանը, Աղվան Հովսեփյանը, Կառլոս Ղազարյանն ու ՀՀ պետական կառավարման 99 % — ը, ներառյալ Պաշտպանության նախարարության, ներքին գործերի համակարգի` այդ թվում ազգային անվտանգության համակարգի (ԿԳԲ) ու բոլոր նախարարությունների ու մյուս կուսակցական խմբավորումների գլխին կանգնած էին Տալկովի ասած սփաթները փոխած կոմունիստական չինովնիկները, որոնք ժամանակին պատրաստ էին միայն « Զորավար Անդրանիկ » երգի համար հարևանին և բարեկամին հակասովետական տարր անվան տակ աքսորել Սիբիրի աքսորավայրերն ու հենց նրանց շնորհիվ էր, որ Հայաստանը դարձել էր մի մեծ Գուլագ, կամ համակենտրոնացման ճամբար և վերջիվերջո` սպանդանոց: Կոմունիստական աղբամանի աղբը միաձուլվելով քրեական տարրերի հետ ձևավորվեց ներկայիս իշխանությունը: Ինչպես գիտենք Ազգային ժողովում ներկայիս պատգամավորները այդ մասսայից են, որոնց կարելի է կոչել. « կեղտարյուն խավ »: Այդ մասին բազմիցս գրել եմ և կարիք չկա վերհիշել միայն կհիշեցնեմ, որ « Ան-Պատիժ Ոճիր » գրքում նույնպես մանրամասնել եմ դա, ուստի այստեղ տեղին եմ համարում հիշել Արթուր Մեսչյանի երգի տողերը « Ոչինչ չի փոխվում, անցյալը դանդաղ իմաստազրկվում է »:

 

Կյանքը անիմաստ իմաստազրկվում է,

երբ վերածվում է անվերջ պայքարի,

պայքարն էլ, ավաղ, իմաստազրկվում է,

երբ վերածվում է կյանքի իմաստի:

Այդպես իմաստազրկվեց ժամանակը, իմաստազրկվեց կյանքը, անգամ պայքարն ու ապագան, ու ոչ մի հույս կամ հույսի նշույլ` ապագայի նկատմամբ: Իշխանությունը զավթած կեղտարյուն խավը պետք է օրենքի ուժով հաստատեր իր անձեռնմխելիությունը, ինչպես կասեր վազգեն սարգսյանը, « Ընդդիմությունը 100 տոկոս ձայն էլ ստանար, նրան իշխանություն տվող չկար » ( Վազգեն Սարգսյան 1996 թ. սեպտեմբերի 26 ): Եվ ահաբեկության շղթան ձգվեց շուրջ քսան տարի, իրար փոխանցելով իշխանությունը նրանք ժողովրդին ենթարկեցին խոշտանգումների ու կտտանքների: Եվ բիրտ ուժով պահեցին իրենց իշխանությունը, այդպես կյանքն ու պայքարը իմաստազրկվեցին, նորից պետք է հիշեմ Իգոր Տալկովի խոսքերը « К неудачам давно привыкли, А удачи пугают нас ». Այդես ինչպես Ջորջ Օրուելի « Անասնաֆերմայի » մեջ, Խոզերը եկան իշխանության ու սկսեցին օրենքները հարմարեցնել իրենց ապրելակերպին: Այդ պատճառով է նրանց համար ազատություն ու անկախություն բառը նշանակում ըմբոստություն իրենց իշխանության դեմ: Իրենք են երկրի տեր ու տնօրենը և իրենց թույլատրվում է ամեն ինչ, իրենց զավակներն են լինելու հաջորդ տերերը ու ժողովուրդը պարտավոր է ենթարկվել տերերին, իզուր չէ, որ հիմա ճամփա են բացում իրենց լամուկների համար, սահմանադրական փոփոխությունները ամրագրելու են իրենց թուլեքի հավիտյան իշխանությունը, ամրագրելով իրենց թալանածի և կողոպտածի ժառանգական փոխանցումը: Ու տխմար գտնվեցինք, որովհետև մեզ խաբեցին, ոչնչացրին անցյալը, որպեսզի անպատիժ շարունակեն գործել, իրենց ետևից ջնջելով իրենց հանցանքների հետքերը, պատմությունը, մշակույթն ու արվեստը, տգիտություն սերմանելով եկող սերունդների մեջ, որպեսզի անձնազոհաբար ծառայեն տերերին: Պատահական չէ , որ պատանի երկրապահների ջոկատները երդում են տալիս ոճրագործ սպարապետի գերեզմանին, որպեսզի անձնազոհաբար ծառայեն Կռազի շոֆեռ (վարորդ)  մանվելին, որը զորավար ու հերոս է հռչակվել հենց այդ փնթի դասակարգի կողմից: Իսկ սահմանին և բանակում մատաղ անելով մեր մատղաշ սերունդին մեր զավակներին մեծացնում ենք սպարապետամոլ ու զորավարասեր, սակայն երկրի, պետության և ժողովրդի ամենամեծ թշնամուն: Վազգենը դրեց այս հանցագործ ռեժիմի սկիզբը, նրանով էլ պետք է ավարտվի չարի իշխանությունը, պետք է տապալվեն նրա արձանները, պետք է կախաղանասյունին բարձրանան ժողովրդին քերթող իշխանավորները, պետք է անարգանքի սյունին գամվեն արյունախում Փնթի գեներալներն ու նրանց հավատարիմ շնագայլերը: Ավարտելով այս բաժինը անցնենք բուն նպատակին ինչու և որտեղից եկավ « կեղտարյուն խավն » ու նրա կնքահայրը: Այն որ նրա մասին ողջ պատմությունը վերափոխված է` ակնհայտ է և ավելորդ դրա մասին խոսելն անգամ, միայն այն, որ նրա կենսագրության մեջ նշվում է. « ԽՍՀՄ գրողների միության անդամ, հրապարակախոսական հոդվածների և գրքերի հեղինակ: Գրականության բնագավառում Հայաստանի լենինյան կոմերիտմիության մրցանակի դափնեկիր »: ( Այդ տիտղոսները սուտ են որովհետև Փնթին չի կարող տիտղոսներ ունենալ Խորհրդային տարիներին: Փնթիների մասին կարդացեք մանրամասը « Փնթիների դասակարգ » ակնարկում )

Եվ լենինյան գաղափարախոսությունը սրտում նա հանկարծ դառնում է հայրենասեր, Նժդեհյան գաղափարների կրող, ինչն ուղղակի ծիծաղելի է: Իսկ գրողների միության անդամ լինելը պարզապես հիմարություն է, քանզի մի քոսոտ հոդված գրելով միության անդամ չեն դառնում: ԽՍՀՄ-ի փլուզումից հետո այն էլ անձնական շահերից ելնելով, գրողների միության որոշ թափթփուկ անդամներ նրան պետք է խցկեին իրենց շարքերը,: Ինչևէ, այս աշխատության բուն նպատակն է գիտականորեն ներկայացնել այն մարդուն, որի արձանները աճում են սնկի նման, որի գերեզմանի վրա երդվում են հազարավոր մանուկներ ու պատանիներ: Ու այս կործանվող կայսրություը կմնա հավետ խավարում ու վախի մեջ, քանի ժողովուրդը չի գիտակցել որ իրեն մատուցված կուռքերը և հերոսները դավաճաններ են եղել, և պետք չէ նրանց հնազանդվել, պետք չէ նրանցից վախենալ, որովհետև անգամ նրանց հզորության պատմությունը սուտ է…

 

 

ՄԱՍ 1

Բացահայտված է, հիմա անցնենք մեր ուսումնասիրության արդյունքներին:

Սակայն մինչ կներկայացնենք այդ ոճրագործի թողած հետագիծը, նախ և առաջ անցնենք առաջին մասին, որտեղ ներկայացվում է մարդաբանության ու քրեագիտություն ուսմունքներից մեկը:

Խորհրդային Միության և մի շարք պետությունների անվտանգության կադրային համակարգերում գործում էին գենետիկական ժառանգության կանոնները որոնք, հնարավորություն էին տալիս ճիշտ կողմնորոշվել նոր կադրերի ընտրության հարցում: Չշեղվելով թեմայից բացատրեմ, թե ինչ չափանիշներով էր աշխատում այդ համակարգը: ( Антропометрия) Խորհրդային գիտության մեջ ընդունված էր մարդաբանությունը բաժանել երեք հիմնական ճյուղերի՝ մորֆոլոգիա ( կառուցվածքաբանություն ), անթրոպոգենեզ ( մարդագոյացում ) և ռասայագիտություն։ Մարդու մորֆոլոգիան իր հերթին բաժանվում է սոմատաոլոգիայի (մարմնագիտություն) և մերոլոգիա ( մասագիտություն որը ուսումնասիրում է մարմնի բիոլոգիոական հատկությունները: )( https://hy.m.wikipedia.org/wiki/Մարդաբանություն ) Մարդաբանությունը որպես գիտություն` սկսեց ձևավորվել 19-րդ դարում։ Մարդաբանության պաշտոնական սկիզբը դրեց Պ. Բրոկան՝ 1858 թվականին հիմնելով Փարիզյան մարդաբանական ընկերությունը։ Նա միաժամանակ ստեղծեց չափագրական առաջին գործիքները և մշակեց ուսումնասիրության մեթոդիկան։ 1868 թվականին հիմնադրվեց մարդաբանական ուսումնասիրությունների լաբորատորիան, իսկ 1875 թվականին՝ մարդաբանության դպրոցը։ Առաջին անգամ այդ ֆիզիոլոգիական չափագրումներին անդրադարձել է իտալացի դատական հոգեբույժ և մարդաբան, քրեական իրավունքի մարդաբանական դպրոցի հիմնադիր` Չեզարե Լոմբրոզոն ( իտալ.՝ Cesare Lombroso ) Պավիայի ( 1862 թվականից ) և Թուրինի (1896 թվականից) համալսարանների պրոֆեսոր։ Լոմբրոզոն իր չափագրությունների արդյունքում առանձնացնում էր քրեածին տեսակին, որոնց ներկայացուցիչներն իրենց ֆիզոլոգիական ու բնածին յուրահատկություններով տարբերվում էին: Նա առաջ էր քաշել « բնածին (ի ծնե) հանցագործների » տեսությունն ու « բնածին հանցագործներին » բնութագրող համակարգը, ըստ որոնց հանցագործ ոչ թե դառնում են, այլ ծնվում են [3]https://hy.m.wikipedia.org : Կցանկանայի անդրադառնալ Լամբրոզոի կենսագրությանը որպեսզի հասկանալի լինի նրա ներդրումը ժամանակակից գիտությունների բնագավառում: Չեզարե Լոմբրոզոն ծնվել է Իտալիայում 1835 թվականին Նոյեմբերի 6 -ին Վերոն քաղաքում հարուստ հրեանների ընտանիքում: Նա ուսումնասիրել է գրականություն, լեզվաբանություն, արխիոլոգիա Պավիայի, Վիեննայի և Փարիզի համալսարաններում, 1859 թվականին լինելով նաև ռազմական բժիշկ, հետագայում լինելով հոգեբուժարանի ղեկավար, ուսումնասիրել է հիվանդների մտավոր կարողություններն ու նրանց մտքի թռիչքը: 1876 թվականին նա տպագրում է իր ամենակարևոր աշխատություններից մեկը (« Հանցագործ մարդը » « L’ Uomo delinquente ») , որը երկար տարիների իր հետազոտությունների արդյունքների ամփոփումն էր: Լոմբրոզոն մահացել է 1909 թվականի հոկտեմբերի 19 -ին Թուրինում ( 73 տարեկանում ) Իր ետևից թողնելով հայտնագործությունների մի այնպիսի հարստություն, որոնք՝ չնայած այն բանին, որ ժամանակին ճանաչվեցին ոչ խելամիտ, սակայն օգտագործվում էին գաղտնի ծառայությունների կողմից իրականացվող չափագրությունների մեջ: Ժամանակակից տեխնոլոգիաների զարգացումը հնարավորություն տվեց սկանի ու էլեկտրոնային չափագրությունների և էլեկտրոնային թեստավորված հարցումների ընթացքում կանխորոշել Լոմբրոզոյի բացահայտած չափագրությունների տվյալները: Լոմբրոզոն XIX դարի խոշորագույն գիտնականներից մեկն էր որը   համարվում է « քրեագիտության հայրը» («отцом криминологии ». ) Նրա  հայտնագործությունը հնարավոր է դարձնում մարդկային ֆիզոլոգիական չափագրությունների և հոգեբանական հարցադրումների միջոցով հայտնաբերել հանցագործության գենը կրող անհատին: Իր ուսումնասիրությունների ընթացքում կարողացել էր կանխորոշել մարդկանց այդ տեսակը, որոնց հիման վրա էլ  առաջարկում էր հասարակությունից մեկուսացնել այդ տեսակի մարդկանց: Լոմբրոզոն պնդում էր, որ « Հանցագործ մարդու ճակատին գրված է նրա հանցագործ լինելը » ( Ուշադրությու դարձրեք այս տողերին ): Չնայած՝ այդ վարկածը ճանաչեցին որպես սխալ կանխորոշում, այնուամենայնիվ բոլոր գաղտնի ծառայությունները ուղղորդվում էին հենց Լոմբրոզոյի առաջարկած բանաձևով: Եթե հաշվի առնենք պատմագրությունն ու փաստագրությունը ապա պարզվում է, որ միջնադարյան Իրանում օգտվել են հենց այդ չափագրություններից, նույնիսկ կարելի է ասել, որ Հայկական թագավորությունում Տիգրան Մեծ արքան նույնպես օգտագործել է այդ չափագրությունները, որոնք հնարավորություն էին տալիս հավատարիմ մարդկանց ընտրության հարցում չսխալվել: ( Սողոմոն Իմաստունը իր հպատակների ընտրության հարցում առաջնորդվել է նույն սկզբունքով, քանի որ հրեական պատմագիտական աղբյուրները դա են հաստատում: Սկզբում իզուր չէի նշել Լոմբրոզոի կենսագրությունը և բացառված չէ, որ ազգությամբ հրեա Պրոֆեսորը` Լոմբրոզոն լավ տեղյակ էր Սողոմոն Իմաստուն թագավորի այդ կանոնադրության մանրամասնություններին: ) Լոմբրոզոն քրեահոգեբանության մեջ ուսումնասիրություններ կատարելով շուրջ 400 ից ավելի քրեական տարբեր հանցագործություն կատարած դատապարտյալների հետ, կարողացել է այդ ուսումնասիրության արդյունքները հրապարակել իր « Անտրոպոմետրիա 400 օրինախախատներ » հեղինակային գրքում: Այնտեղ ներկայացվում են չափագրության մանրակրկիտ ու հետաքրքիր տարբերակները: Նրան հաջողվել է հատուկ չափիչ սարքերի օգնությամբ կատարել կրանոգրաֆիա, որը գլխի դեմքի ծնոտի, չափումներն էին, դրանից հետո կմախքաբանության չափագրություններ կատարել հաշվի առնելով վերջույթների ու նրանց շարժումները, լեզվային կարողությունները, ժեստերը նույնիսկ մարմնին եղած մազակալվածությունն ու անգամ դաջվածքները: Այնպես որ Լոմբրոզոյի այս աշխատությունը հետագայում դարձավ մի շարք պետությունների գաղտնի ծառայությունների ձեռնարկ: Հաշվի առնելով, որ Լոմբրոզոյի աշխատանքները որդեգրել էր Ֆելիքս Էդմունդովիչ Ձերժինսկին (եթե այդ մեթոդով նրան էլ հետազոտեյին՝ կպարզվեր, որ Ձերժինսկին էլ է եղել հանցագործ՝ ի ծնե… Պատմաբան Գ.Ռ), որն առաջին ղեկավարներից մեկն էր, որը անվտանգության համակարգում ներդրեց մեծ գիտնականի աշխատանքները, հետագայում նրան հետևեցին Հիտլերը և Մուսոլինին և նույնիսկ Կուբայի հեղափոխության առաջնորդ` Ֆիդել Կաստրոն, որոնք սկսեցին պետական անվտանգության մեջ ներգրավել Լոմբրոզոյի չափագրությունները: Խորհրդային ՉԵԿԱՆ այդ ավանդույթը փոխանցեց իրավահաջորդներին և այդ պատճառով թեստավորումն ու կրանոչափագրությունը համարվեցին կարևոր գործոն: Ավարտելով մեծ գիտնականի ներդրման մասին միտքս՝ ցանկանում եմ հիշեցնել կարևոր մի քանի գործոննեի մասին: Լոմբրոզոյի պնդմամբ, հանցագործները բաժանվում են երկու տեսակի` հանցագործների և ոչ հանցագործների, ( « преступников » и « непреступников » ) ոչ հանձագործները դրանք մարդիկ են, որոնք սոցիալական և բարոյական շեղումների պատճառով կարող են թույլ տալ որևէ հանցանք, նրանց մոտ այդ արատը ժառանգական չէ, իսկ հանցագործների երկրորդ տեսակի մոտ ժառանգական ու գենետիկական տեսակը փոխանցվում է հորից որդուն: Գիտնականի ասելով` հանցագործ դասակարգ », (« преступный   класс »,): Երկրորդ տեսակը տարբերվում իր ֆիզիոլոգիական և միմիկաժեստային ու լեզվաարտահայտչական առանձնահատկություններով, այդպիսի տեսակը կոչվում է դեգեներատներ ( այլասերված անձինք — дегенераты). Դեգեներատներ կոչվող տեսակի հանցագործներն անուղելի են, և ամենալավ տարբերակը հասարակությունից նրանց մեկուսացնելն է, նույնիսկ մահապատժի ենթարկելը: ( Նույնիսկ Իտալիայում գործում է Չեզարե Լոմբրոզոյի թանգարան, որտեղ պահպանվում են քրեածին հանցագործների գանգերը անգամ գլուխները ու չափագրական գործիքները: ) Այդ հանցագործների տեսակին առանձնահատուկ են դուրս ցցված ճակատը, կլորավուն ու մեծ քիթը, մեծ, կլոր ու լայն դունչը մազաշատ դեմքն ու մարմինը, աչքերի տակ մազակալված ծածկույթը, հաստ հոնքերի և նրանց միջև եղած տարածության մազակալված այտերը, այդ թվում խիտ բրդակալած մարմինը, հաստ ու անտաշ մատները, աչքերի տակ գոյակալած ուռած հատվածը, մազակալված ականջները այլն… Այդպիսի առանձնահատկություներով օժտված մարդը նման է կենդանամարդ տեսակին, նրա հոգեբանական տեսակների մասին կանդրադառնամ հետագայում: Չնայած մարդաբանության և ( Թուլյ տվեք որպես մասնագետ Քրեագիտություն բառի փոխարեն օգտագործել կրիմնոլոգիա « Криминологя » բառը, որն ավելի գործածական է առօրիայում ) կրիմինոլոգիակում մեծ ժառանգություն էր թողել նաև Ֆրանսացի իրավաբան գիտնական Ալֆոնս Բերտալոնը ( 24 ապրիլ 1853 — 13 փետրվար 1914 ) — որը մարդաբանական տվյալներով կանխորոշում էր հանցագործին, հենց չափանիշների այդ մեխանիզմն էլ անվանվեց նրա անունով, սակայն հիմնականում մենք կանդրադառնանք Լոմբրոզոյի հայտնագործությանը:

Այդպիսով Լոմբրոզոյի գիտական աշխատության հիմքի վրա էլ կառուցվել է մեր այս մարդաչափական ու հոգեբանական աշխատության վերջնական եզրակացությունը: Ինչպես ասացի Խորհրդային գաղտնի ծառայությունների կադրային համակարգում օգտագործվող լոմբրոզոյան չափագրական փորձերը կիրառվում էին, իսկ դրանք կատարելագործելու համար օգտագործում էին Սիբիրի և Ալտայի երկրամասի աքսորավայրերում և Գուլագներում կառուցված լաբորոտորիանները, որտեղ ոչ միայն ուսունասիրվում էին քրեածին հանցագործների վարքը և մտավոր կարողությունները այլև քաղաքական հանցագործների մտավոր ու ֆիզիկական հնարավորությունները, այդ պատճառով Ստալինը փորձում էր գենետիկա-բիոլոգիական տարբերակով գտնել իշխանությանը հավատարիմ գործակալներին, իսկ ինչպես հայտնի է` Ֆաշիստական գերմանիայի գաղտնի լոբորոտորիանները փորձում էին ստանալ իդեալական արիացու նոր տեսակ, որը գենետիկական չափագրությունների համաձայն, իր արտաքին տվյալներով պետք է լիներ կատարյալ, ֆիզիկական, ներքին հոգեբանական ու մտավոր կարողություններով ու այլ առանձնահատկություններով օժտված: Մտավոր կարողություններն ու գենետիկական չափանիշները հաշվի էին առնվում մանրակրկիտ ձևով, որպեսզի դրանք համապատասխանեին արտաքին տվյալներին, գանգաչափագրական ու դիմաչափական աշխատանքներն իրականացվում էին ժամանակի ամենաժամանակակից չափագրական սարքերով: Այդ պատճառով էլ Հիտլերը գտնում էր, որ լեհերի արտաքին տվյալները կատարյալ են, արիական նոր ռասսա ստանալու համար, դրա համար հազարավոր լեհ կանայք բռնաբարվեցին ֆաշիստների կողմից, իսկ արդյունքում` ծնված երեխաները առևանգվեցին ու պահվեցին հատուկ մանկատներում: Իզուր չէ, որ լեհերը պնդում են որ իրենցից առևանգվել է շուջ 200.000- ից ավելի երեխա, Հրեա կանայք նույնպես գենետիկական փորձարկումների թիրախ էին: Իսկ ժամանակի ընթացքում Ամերիկայում և Եվրոպանկան մի շարք երկրներում հոգեբանական թեսթավորումը տեղ գտավ նաև ոչ միայն պետական հաստատություններում, այլև մասնավոր ձեռնարկություններում: Կադրային ընտրությունների ընթացքում գրեթե օգտագործում են հոգեբանական թեստավորումը: ( Խորհրդային Միությունում մարդաբանության կարևոր մեթոդներից էին գանգաբանությունը, ոսկրաբանությունը, ատամնագիտությունը, մարդաբանական լուսանկարչությունը, ոտնատակերի ու ձեռքերի մաշկի գծերի արտադաջումը, դեմքի գիպսե դիմակների հանումը և այլն։ ժամանակակից մարդաբանության մեջ տարածված են հեմատոլոգիական (արյունաբանական ), միկրոանատոմիայի, կենսաքիմիայի, ռենագենոլոգիայի, ռադիոակտիվ իզոտոպների օգտագործման, քարտեզագրական և այլ մեթոդներ։ https://hy.m.wikipedia.org/wiki/Մարդաբանություն ) Խորհրդային միությունում բացի գիտահետազոտական ինսիտուտներից ու լոբորոտորիաներից` գործում էր միակ բարձրագույն հաստատությունը (Института комплексного анализа региональных проблем ДВО АН СССР),  որը գտնվում էր Բիրոբիջանում` Ռուսաստանի Հրեական ինքնավար մարզում ( Еврейская автономная область ) ( Իզուր չէր ընտրված այդ տեղը, որովհետև գիտական մարդաբանության և հոգեբանության բնագավառի խոշորագույն ներկայացուցիչները հրեաններ էին, ինչպես նշեցի` Չեզարե Լոմբրոզոն և ժամանակի հանրաճանաչ հոգեբան Դեյլ Կարնեգին, որի հոգեբանական տաղանդը հայտնի է ողջ աշխարհում` հրեաներ էին :

Այդպիսով ինսիտուտն ու ակադեմիան պատրաստում էին որակյալ կադրեր` ոչ միայն Խորհրդային ուժային կառույցների, այլև դիվանագիտական հաստատությունների համար: Նրանք ուսումնասիրում էին մարդաբանության կարևոր ուսումնքները` ազգագրություն, ժողովուրդների ու ցեղերի ֆիզիկական առանձնահատկությունների հոգեբանական խառնվածքն ու նրանց պատմությունը: Խորհրդային Միությունում այդ թեստավորումը պարտադիր էր, անգամ հասարակ պահակային ծառայության միլիցիոներներին էին պարտադրում լրացնել այդ հարցաթերթիկները, որոնք իրենցից ներկայացնում էին հարցերի մի այնպիսի շարք, որոնք տրամաբանական հարցերից շատ անգամ հեռու էին, օրինակ` հարցադրումների մեջ կար մի հարց. « դուք աստիճաններով բարձրանալուց երգու՞մ եք » , կամ թե « դուք ամենից շատ ու՞մ եք սիրում », շատ ծիծաղելի, շատերին թվում էր, թե անիմաստ հարցադրում է, սակայն դա մի այն թվում է: Քանի որ այդպիսի տրամաբանական հարցերի միջոցով էլ կարողանում են կանխորոշել մարդու հոգեկան վիճակը և ներքնաշխարհը: Միխաիլ Բուլգակովը իր « Շան Սիրտը » պատմվածքը գրելիս ուսումնասիրել էր պրոֆեսոր Լոմբրոզոյի գիտական աշխատությունները, եթե հաշվի առնենք նաև հետագահում համանուն վեպի հիման վրա նկարահանված ֆիլմի հերոսին` « Շարիկովին » ընտրել են հենց Լոմբրոզոյի դիմաչափական տվյալներով: Ես « Ազգադավը » պատմավեպում նշել եմ Վազգեն Սարգսյանի թեստաթերթիկի մասին, սակայն զարմանալին այն է, որ մի քանի տարի առաջ ԱԱԾ արխիվներից անհայտացել էին: Նրա գործին առնչվող նյութերը, քանի որ այդ հարցաթերթիկի պատճեն կար և դեռևս 2005 թվականի Հոկտեմբերի տվյալներով գտնվում էր այնտեղ, իսկ դրանից հետո, չգիտես թե ում միջնորդությամբ` անհայտացավ: Հարցաթերթիկի առկայությունը կարևոր փաստաթուղթ էր, նրա մտավոր չափանիշները համեմատելու համար, սակայն բնօրինակը դեռ պահպանված է և ես հույսով եմ, որ այն մի օր այն կհրապարակվի: Սակայն անցնենք առաջ, ներկայացնելով այն ինչ կա և այն ինչ եղել է: Ինչպես արդեն նշել եմ մի քանի գրքերում և փաստագրություններում` Վազգեն Սարգսյանին քաղաքական դաշտ բերեց գեներալ Մարիուս Յուզբաշյանը, որն այն ժամանակվա ԿԳԲ-ի ղեկավարն էր, և ինչու հենց Վազգեն Սարգսյանը, այլ ոչ ուրիշը: Եթե հիշում էիք ես բազմիցս ասել եմ, որ « Ղարաբաղ կոմիտեն » ստեղծվել էր ԿԳԲ — ի միջնորդությամբ` հանձինս գեներալ Մարիուս Յուզբաշյանի, որպեսզի ժողովրդական շարժումը ուղղորդվեր իրենց ցանկացած ուղղությամբ: ( ԿԳԲ-ի ղեկավար Գեներալ Մարիուս Յուզբաշյանի անձնական պահոցում գտնված փաստաթղթերի պատճենները դեռ շրջում են ամենուր, դրանց մի մասը հրապարակվել է նույնիսկ տեղ է գտել « Ազգադավը » պատմավեպում, ժամանակին վազգենականները, դաշնակցականներն ու կոմունիստները մեծ որս էին սկսել արխիվները հայտնաբերելու համար, սակայն, շնորհիվ Տիգրան Նախդալյանի մտերիմներից մեկի, դրանք դարձան լրագրողների համար հասանելի, որոնք լույս սփռեցին կատարված դեպքերի վրա` շատերի համար բացահայտելով Վազգեն Սարգսյանի հանցանքների մանրամասնությունները: Նաիրի Հունանյանը հույսով էր, որ Հոկտեմբերի 27- ի դատավարության ժամանակ, այդ փաստերի հիման վրա կարդարացվի ու կազատվի դատարանի դահլիճից իբրև վրիժառության մասնակից, սակայն Ռոբերտ Քոչարյանի կողմից խոստացված արդար դատավարությունը վեր ածվեց բեմականացված ներկայացման, որի հեղինակը Գագիկ Ջհանգիրյանն էր: ) Կարծում եմ շատերին է հայտնի « Գողգոթայի » գաղտնի ծրագրի պատմությունը, ուստի չեմ փորձի անդրադառնալ դրան: Այն, որ արդեն ծրագրավորված էր Գորբաչովի գալը, նրա «Վերակառուցման » գաղափարը, նույնիսկ Խորհրդային Միության փլուզումը` հայտնի էր: Հենց այդ ծրագրի շրջանակներում էր իրականանում Մարիուս Յուզբաշյանի « Ղարաբաղ կոմիտե » կոչվող ներկայացումը, իսկ գլխավոր դերակատարը հանդիսանում էր նրա ընտրած « Շարիկովը », նույն ինքը` Վազգեն Սարգսյանը: Եթե հաշվի առնենք, որ գեներալ Մարիուս Յուզբաշյանը երբեք չեր կարող ճանաչել հայաստանյան լքված գյուղերից մեկի փնթի ու կեղտող ֆիզկուլտի դասատույին, որը ծակ տրիկոյով էր ներկայանում իր աշակերտներին, չհաշված այն, որ նրա « բուրմունքի » մասին դպրոցի աշակերտները անեկդոտներ էին պատմում: Այսպիսով, ոչնչով աչքի չընկած մի փնթի երիտասարդ հանկարծ հայտնվում է « Ղարաբաղ կոմիտեի » կազմում այն էլ դառնալով ռազմական թևի ղեկավար: Եթե ի նակտի ունենանք այն հանգամանքը, որ նրա նման հոգեկան ու ֆիզիկական շեղումներ ունեցող անձն անգամ զինվորական ծառայության համար պիտանի չէր կարող լինել, էլ չենք խոսում նրա մտավոր թերի կարողությունների մասին, որի պատճառով նրան գումարով հազիվ ընդունել էին Երևանի ֆիզկուլտուրայի ինսիտուտ, որն էլ մի կերպ ավարտել էր: « Ազգադավը » պատմավեպում ասել եմ այն մասին, որ Վազգենն անձամբ է առաջարկել Խորհրդային ՆԳՆ մարմիններին իր ծառայությունը` ազգային շարժումը վիժեցնելու նպատակով, ու նրան չէին անտեսել, քանի որ այստեղ առաջ էր գալիս Մեծ գիտնական Լոմբրոզոյի գիտական թեզը, Վազգենի ֆիզիոլոգիական ու չափագրական տվյալները լիովին համապատասխանում էին Բուլգակովյան « Շարիկովի » տվյալներին, ավելի ճիշտ` մեր առաջ կանգնած էր Լոմբրոզոյի ասած մարդու քրեածին տեսակը: Գենետիկական, ֆիզիկական, հոգեբանական տվյալները, ժեստերը, բառակապակցությունները, խառնվածքն ու նույնիսկ նրա շրջապատի մարդիկ լիովի համապատասխանում էին փնտրվող կադրին: Այսպիսով, իդեալական տխմարին հայտնաբերելուց հետո Մարիուս Յուզբաշյանի ծրագիրը մտավ իր հունի մեջ և աշխատում էր անխափան: Վազգենն առանց խոչընդոտի գործում էր` ոչնչացնելով իրեն հրամանատարությունից դուրս գտնվող զինված ջոկատներին, օրինակ` ՀԱԲ-ին ու Անկախության Բանակին, այդ թվում փորձելով երկպառակտություն գցել ջոկատների մեջ ու անգամ ոչնչացնելով ճանաչված ու սիրված հրամանատարներին` Վիտյա Այվազգանին և Չաուշին` Գեղազնիկ Միքաելյանին հարյուրավոր հայրենասեր հրամանատարներին, որոնց թվում նաև Հայրենիք վերադարձած ԱՍԱԼԱ-ի ( Հայկական գաղտնի ազատագրության բանակի ) մարտիկ Մոնթե Մելքոնյանին : « Վազգեն Սարգսյանը հենց որպես « ռազմական առաջնորդ » ստեղծվել է, որպեսզի Մովսես Գորգիսյանը կամ Վիտյա Այվազյանը չդառնան հայկական ջոկատների ղեկավար»: ԱՄԵՆ ԻՆՉ ԻՐԱՐ ԵՔ ԽԱՌՆԵԼ « Ազատամտություն » օրաթերթ և « Ազգային գաղափար » ամսագիր 2005թ.

Հիշեցնեմ, որ ԿԳԲ – ի կողմից հետագայում Երևանում գնդակահարվեցին Մոնթե Մելքոնյանի զինակից ընկերները, ( 1996-ի օգոստոսին Երեւանում իր սեփական ավտոտնակից դուրս գալիս սպանվեց ՊՆ սպա, ԱՍԱԼԱ-ի նախկին անդամ Աբրահամ Խամիսյանը, 1997-ի հոկտեմբերին իր տան դիմաց օրը ցերեկով սպանվեց ԱՍԱԼԱ-ի մեկ այլ անդամ, գործարար Դավիթ Դավիդյանը ); Վազգենը լուռ ու անձայն ոչնչացնում էր իրեն համար վտանգ ներկայացնող ցանկացած մարդու, դա լիներ իր կնքահայրը, թե` հայրենիքին նվիրյալ այլ հայորդի: Ինչևէ, Վազգենին մշտապես աջակցում էր ԿԳԲ-ի վերնախավը, չնայած դրան, նա հետագայում ոչնչացրեց նաև իր կնքահորը` գեներալ Մարիուս Յուզբաշյանին ու սկսեց ինքնուրույն իրականացնել իշխանության զավթումը: Եթե հիշում եք Բուլգակովի « Շարիկովի » ըմբոստացումը իր տիրոջ դեմ, դա հենց այնպես չէր ներկայացված գրքում, քանի որ Լոմբրոզոյի առաջարկած քրեածին տեսակը աչքի է ընկնում հենց այդպիսի վարքով, եթե հաշվի առնենք, որ շնագայլերը նույն բնազդով են օժտված, իրենից թույլ ընկերոջը կարող են հոշոտել, այդպիսով քրեածին տեսակը ավելի ճիշտ` բնազդով է գործում, քան բանականությամբ և հենց դա էլ հնարավորություն էր տալիս արագ բացահայտել նրանց:  Խորհրդային աքսորավայրերից փախած քրեական հանցագործներից շատերը, որոնք պատկանում էին այդ տեսակին, ճամբարներից կամ գուլագներից ճողոպրելու ժամանակ, իրենց հետ վերցնում էին « ընկերների » որոնք երկար ու դժվարանցելի փախուստի ճանապարհին տայգաներում դառնալու էին քրեածին գիշատիչի կերը, այսինքն ճանապարհին նրանք ուտում էին իրենց ընկերոջը, այնպես որ այդ տեսակը նաև օժտված էր հանիբալիզմի, մանկապղծության ու անբարոյական հիստերիկայի ու ագրեսիվ վարքի չափանիշներով: Իզուր չէր. Որ Հոլիվուդյան ֆիլմերում ընտրվում էին հենց այդպիսի արտաքինով դերասաններ, կամ դերասաններին անում էին համապատասխան դիմահարդարում: Այսպես` աստիճանաբար ավարտելով Լոմբրոզոյի բացահայտումների նկարագրությունը մոտեցանք մեր բացահայտումների ու եզրակացություններ եզրահանգմանը:

 

ՄԱՍ 2

« что у человека написано на лице, в жестах, в походке, мимике, все это отражает его суть. » Чезаре Ломброзо

Պատահական չէր, որ Լոմբրոզոյի նշած քրեածին տեսակի մաշկն արտադարում էր սպեցիֆիկ հոտ, որը բնորոշ էր միայն շնագայլերին, ինչպես հայտնի է գայլերի մաշկը արտադում են շատ մեծ քանակությամբ հոտ առաջացնող հորմոններ ու դա մատնում է իրենց, հովիվների շները դեռ մի քանի կիլոմետրից են զգում գալերի ներկայությունը: Ինչպես Լոմբրոզոյան ուսումնասիրության մեջ է ասվում՝ մարդկանց այդ տեսակին առանձնահատուկ է լեզվական, անիմաստ բառակապակցությունների, միմիկայի և նորմայից շեղված այլն տվյալները: Որպեսզի առանձին բաժիններով չներկայացնել դրանք՝ կփորձեմ ընդհանուր պատկերի մեջ ներկայացնել Վազգեն Սարգսյանի արտահայտած մտքերը և բառակապակցությունները, որոնք արտասանել է ժամանակին: Այդպիսով նրա արտահայտած ամենահետաքրքիր մտքերից մեկը, որը չգիտես թե ինչու իշխանությունները ներկայացնում են այլ տեսանկյունից՝ ես կփորձեմ որպես մասնագետ հոգեբան, տալ ճշմարիտ գնահատականը: Բանն այն է. որ այն՝ ինչ ներկայացվում է շատ տրամաբանական է և հոգեբան լինելու կարիք չկա դրանք նկատելու համար: Այդպիսով վազգենը ասում էր. « Ինձ ժողովուրդը չի ճանաչում, ինձ նորմալ ճանաչում են իմ նեղ շրջապատի մարդիկ: Մնացյալը գիտեն ինձ մորուքով, գիտեն ջղայնացած, գիտեն քրտնած, այսօրվա կերպարը դա է: Ինձ չեն հասկանում, ինձնից վախենում են: Իրենց համար արջի կերպար են ստեղծել ու իրար վախեցնում են: Մէկ-մէկ ես էլ եմ վախենում, որ չեմ հասցնի, որ ժամանակ չեմ ունենա, ցանկություն չեմ ունենա, չ’գիտեմ էլ ինչ չեմ ունենա ժողովրդին ասելու` ա՜յ ժողովուրդ, իրար հասկանանք, ճիշտ հասկանանք իրար, ես Աստված չեմ, ես զինվոր եմ, ես Հայ եմ »: Առաջինը սկսենք նրանից. որ Վազգենը խոստովանել էր իր քրտնահոտի մասին: Իր բուրող յուրահատուկ հոտն էր պատճառը, որ աղջիկները խույս էին տալիս նրա հետ շփվելուց, այդ պատճառով էլ նա չէր կարողանում հարսնացու գտնել, կանայք նրանից փախնում էին, ինչպես մահմեդականը խոզի մսից: ինչպես նույնիսկ ՊՆ -ում աշխատող քարտուղարուհին խոստովանել էր նրա բուրումնահոտության մասին: Նույնիսկ ՊՆ նախարարությունում ողջ անձնակազմը կատակում էին, « Ասում էին, որ վազգենի մեքենան մոտենում է ՊՆ նախարարության մասշենքին, նրա հոտից կարելի էր գուշակել, որ շեֆը գալիս է գործի » Երկրորդը, որ Ազատամարտիկներից շատերը կատակում էին` ասելով, « Որ բավական էր Վազգենին ուղարկել սահման, ադրբեջանցիները նրա հոտից կփախնեին Բաքու »: Վազգենը գիտեր որ իր « բուրմունքը » յուրահատուկ է և անգամ իր մանկական ընկերները և դասընկերները դա հաստատում են: Հիմնականում չեմ անդրադառնա մարդկային մարդու կենսաբանական քրտնարտադրության պրոցեսին, սակայն, կնշեմ, որ հիգենայի պահպանությունն է, որը հնարավորություն է տալիս ձերբազատվել այդ տհաճ հոտից, որպեսզի չանդրադառնամ դրան կարող եք այդ մասին համացանցում կարդալ մասնագետների կարծիքը (« Гигиена », Причины неприятного запаха от тела. Основная причина, почему люди плохо пахнут, некоторые не купаються достаточно! Но хорошая гигиена это не просто мытье тела, а также стирка белья) . Առհասարակ հայերիս մոտ միշտ էլ հակակրանք էր առաջացնում փնթի և թափթփված մարդը, և ապացուցված փաստ է, որ թափթփվածները ծույլ են, անշնորհք, այսինքն իրենց մտքերը չեն կարողանում նույնիսկ ճիշտ արտահայտել, և իզուր չէր, որ Մարիուս Յուզբաշյանը նրան « Փնթի Բոշա » էր անվանել, այդ պատճառով էլ նրա ելույթները ամբիոնից ծիծաղելի էին, իսկ բառակապակցություններն անիմաստ և նախադասություններն անհասկանալի: Ինչևէ, նրա արտասանած. « Մնացյալը գիտեն ինձ մորուքով, գիտեն ջղայնացած, գիտեն քրտնած… » , Այսօրվա կերպարը դա է: Նա իզուր չէր ասել այդ խոսքերը, դա ինքնախոստովանանք էր, ու հետաքրքիրն այն արտահայտությունն էր՝ « չ’գիտեմ էլ ինչ չեմ ունենա ժողովրդին ասելու… » : Այդ արտահայտությունը բավական է պատկերացնելու համար նրա անկապ բառակապակցությունները, հեռուստաելույթներում անկապ արտահայտված մտքերը նրան բազմիցս մատնել են, շատ դեպքերում մարդիկ հուզմունքից են սխալ արտահայտվում, սակայն նրա մոտ հուզական ոչինչ չկար բացի ագրեսիվությունից, նրա միմիկան ու ծամածռված դեմքը դա արտահայտում էին առանց դժվարության, նկատելի էր նրա հիվանդագին ու մոլագար վիճակը: « Աստված չեմ, ես զ ինվոր եմ, ես Հայ եմ »: Հետաքրքիր է, բոլորը նրան համարում էին, ավելի ճիշտ անվանում էին « Փրջոտ ոջլոտ » ( Նույնիսկ Կարեն Դեմիրճյանն էր այդպես անվանում:) նա դա լավ գիտեր, և իզուր չէր ասել այդ մտքերը, սակայն ինչու ինքը պետք է մտածեր, որ իրեն ԱՍՏՎԱԾԻ տեղ են դրել, միայն խելագարը իրեն Աստծու հետ կհամեմատեր: Հոգեբանական պրակտիկայում կա մեկ գործոն, դա « ՊԱԿԱՍԻ » գործոնն է, այսինքն փորձում է հաճախակի իրեն Զինվորի կարգավիճակում դնել, չնայած որ գաղտնիք չէ, որ նա անգամ Խորհրդային զինված ուժերում չի ծառայել, մանավանդ այն տարիներին, երբ զինապարտությունը շատ խիստ էր ու միայն լուրջ և կարևոր պատճառը կարող էր նրան ազատել զինծառայությունից: Եվ այստեղ գալիս է ՆԳՆ կադրերի բաժնում հայտնված փաստաթուղթը, որը հաստատում է նրա Շիզոֆրենիկ հիվանդության փաստը: Որպեսզի շատ չմեկնաբանեմ հիվանդության առանձնահատկությունները ու դրանց բնույթները կառաջարկեմ օգտվել հետևյալ կայքից՝ https://psihomed.com/shizofreniya-u-muzhchin/ ( Шизофрения у мужчин ): Վազգենի արտահայտած ,« ես Հայ եմ » բառը անհասկանալի է, ինչ է ժողովուրդը եզդի է՞ր, կամ թե՞ ուզբեկ, որ ինքն էլ իրեն համարում էր մեջների « Հայը »: Նորմալ մարդը չէր կարող ամեն տեղ ասել՝ « ես հայ եմ, ես հայ եմ », դա միայն տխմար մարդու արտահայտություն է, տխմար և խելագար: ( Չնայած այդ տխմարությունը դարձրեցին կարգախոսը և նոր երիտ- հանրապետականները ու երիտ — ԵԿՄ — ի անդամները ամենուր դա են ասում: ) Վազգենի մոտ հաճախակի էին լինում խելագարության բռնկումները, և նա ազատություն էր տալիս բռունցքներին, նույնիսկ իր հավատարիմ թիկնապահ Մովսես Գեղանգուլյանը բազմիցս ծեծվել էր նրա կողմից, վազգենի բռունցքներից չէին խուսափել անգամ եղբայրները, նրա համար միևնույնն էր, ծեծում էր կին, տղամարդ, հոգևորական ու մանուկ: Մի միջադեպի, ականատես կին պատգամավորը պատմում էր, որ 1990 թվականին Գերագույն Խորհրդում Վազգեն Սարգսյանը այնպես է ծեծել մի 19 — ամյա երիտասարդի, որ նա հաշմանդամության շեմին էր հասել, դա արել էր պատգամավորների ներկայությամբ, առանց խղճի խայթ զգալու: Իսկ ամենահետաքրքիր ու սառնասրտության դեպքերից մեկի մասին կարելի է ներկայացնել նորից ականատեսի փաստերով, որը նամակով տեղեկացրել էր այս մասին: 1993 թվականին Վազգեն Սարգսյանը այցելում է Արարատի զորամասերից մեկը և ինչ-որ առիթով վեց ամսվա զինվորներից մեկին ծնող է հայհոյում, զինվորն էլ արժանապատվությունից ելնելով հակադարձում է, ասելով որ Դուք իրավունք չունեք ինձ հայհոյել, արդյունքում Վազգենը զինվորի ճակատին է հանգցնում ծխախոտը և երեք մեծ այրվածքներով զինվորին տանում են զորամասի բուժ կետ: Զինվորը վախենում էր ծնողներին ասել կատարվածի համար, միայն մի քանի ամիս հետո զինվորը կարճատև արձակուրդով վերադառնում է տուն, և ծնողներին պատմում այրվածքների մասին, սակայն զորամաս վերադառնալուց հետո չորս ամիս հետո հայտնում են ծնողներին թե՝ իրենց տղան սահմանին զոհվել է ադրբեջանցիների կրակոցից: Այդպես ավարտվեց մոլագար նախարարի ու զինվորի պատմությունը: Չնայած բազմաթիվ օրինակներ կան, երբ նրա բռունցքների զոհն են դարձել հայուրավոր զինվորներ, ՀԱԲ-ի մարտիկներ, Ազգային ժողովի պատգամավորներ ու գնդապետներ: Նրա բռունցքների համը տեսել էին ընկերները` Ռոբերտ Քոչարյանն ու Սերժիկ Սարգսյանը, նույնիսկ Սերժիկը ցանկացել է փախչել Ղարաբաղ, նրան ճանապարհի կեսից են վերադարձրել: Գեներալ Նորատ Տեր- Գրիգորյանցը Հայաստանից հեռացավ Վազգենի ծեծից հետո: Վազգենի մասին կան բազմաթիվ հոդվածներ, օրինակ՝ « Անկախություն » շաբաթաթերթում 1992 թվականին տպագրված « Զգուշացեք` Պաշտպանության Նախարարը աքացի է տալիս » հետո դա արտատպվեց բազմաթիվ կայքերում, մանավանդ « Լույս Աշխարհ » կայքում: Հոդվածը, որտեղ նա հարբած ծեծել էր մի 72 — ամյա ծերունու և նրա տղային ու վիրավոր ազատամարտիկին: ( Վերջում մանրամասն կարող եք կարդալ հոդվածը, որտեղ ցայտուն կերպով պատկերված է նրա շիզոֆրենային խելագար բռնկվող երևույթը: ) ( « Գործընկերների վկայությամբ՝ Սարգսյանը հոգեպես անհավասարակշիռ անձնավորություն էր, իրականացնում էր խելահեղ արարքներ»: « Մտորումներ « Պազոլինի»-ից հետո» գրքից Արտյոմ Խաչատրյան © 2007 ) ( « Իսկ չար լեզուներն ասում են, որ անգամ սպանություններ կան նրա խղճի վրա, ավելի՛ն՝ առավել համարձակ չար լեզուներն անգամ հավաստիացնում են, որ Եռաբլուրում թաղվածների 20%-ը կյանքից հեռացել է նրա անմիջական աջակցությամբ »: « Մտորումներ « Պազոլինի »-ից հետո » գրքից Արտյոմ Խաչատրյան © 2007 ) Վազգենի մասնակցությամբ տեղի ունեցած ծեծկռտուքը Երևանի Բուսաբանական Այգում գտնվող պանդոկում դարձավ քրեական գործի հարուցման պատճառ, որտեղ մեղադրվում էին Մովսես Գեղանգուլյանը, Արծրուն Մարգարյանը և Վազգեն Սարգսյանը: Հետագայում դատարանի կողմիք քրեական գործը կարճվեց, որովհետև երեք ամբաստանյալներն արդեն մահացած էին: Հետաքրքիրն այն է, որ տվյալ գործի վերաբերյալ ամբողջ ինֆորմացիան համացանցից ջնջված է, սակայն իմ մոտ պահպանվում են համացանցում հրապարակված նյութերը: ( « Երկրի քրեական օրենսգրքում չկա որեւէ հոդված, որին հանցակից չէր Վազգենի կեղտոտ ձեռքը: » « Մտորումներ « Պազոլինի »-ից հետո » գրքից Արտյոմ Խաչատրյան © 2007) Շարունակենք… ( Հոդված https://panarmenian.net/m/arm/news/4117 « PanARMENIAN.Net » — փետրվարի 2002 — 23:30 AMT ՎԱԶԳԵՆ ՍԱՐԳՍՅԱՆԻ ԶԻՆԱԿԻՑՆԵՐԸ ՀԱՄԱՐՈՒՄ ԵՆ, ՈՐ ՀԱՆԳՈՒՑՅԱԼ ՎԱՐՉԱՊԵՏԻ ԴԵՄ ՔՐԵԱԿԱՆ ԳՈՐԾ ՀԱՐՈՒՑԵԼԸ ՆՊԱՏԱԿ ՈՒՆԻ ՎԱՐԿԱԲԵԿԵԼ ՆՐԱ ԱՆՈՒՆԸ )

Եվ վերջապես՝ «ավելի լավ է մեկ մոմ վառել, քան հավերժ բողոքել խավարից: Օգնենք, որպեսզի յուրաքանչյուրս վառի իր մոմը, և համոզված եմ` մոտ ապագայում Հայաստանը կհայտնվի լույսի մեջ » : Հետաքրքիր խոսքեր են, կարծես սերունդներին ուզում են խաբել այդ դատարկաբանությամբ: Ինչումն է բանը. այն ժամանակ, երբ Հայաստանը համարվում էր Խորհրդային Միության ամենա էլեկտրոֆիկացված հանրապետությունը, որտեղ լուսավորված էին անգամ աննշան արահետները, իսկ ՀՀՇ- ի իշխանության գալուց հետո արհեստածին սարքած հովհարային անջատումները, կաբելների ու տրանսֆորմատորների վթարները հատուկ կազմակերպված էին, և վազգենը դա լավ գիտեր, նա չէր փորձում ինչ-որ բան ձեռնարկել, քանի որ երիտ-թուրքերին փոխարինած ՀՀՇ-ի պարագլուխներից մեկն էլ ինքն էր: Մոմի լույսով պետություն չես լուսավորի, իսկ նրանք ժողովրդին պարտադրեցին անցնել մոմի լույսին, որպեսզի խավարի ու ցրտի մեջ հեշտ կառավարել ժողովրդին, էլ չհաշված դպրոցների և ԲՈւՀ -երի ժամանակավոր դադարները, որոնք երեխաների ու ուսանողների կրթական ինտելեկտի վրա մեծ ազդեցություն էին թողնում: Տգիտությունը դարձել էր պետական ծրագրի կարևորագույն գործոններից մեկը, « Քավորի Սեղանիկների » մոտ մատաղ սերունդն էր, որոնք զրկվել էին ուսումից և դպրոցից` դառնալով « մատնոց ֆռցնողներ », սեղանիկների մոտ փոքրիկ խաբեբաներ: Ուսումից և կրթությունից կտրված, փողոցում սովորում էին խաբել և գողանալ: Երկրում տիրում էր համատարած անտարբերություն, կեղծիք և խաբեություն, տգիտություն, վախ ու առհամարանք: ( « К неудачам давно привыкли, А удачи пугают нас » Իգոր Տալկով ), Անգլիացի գրող Ջորջ Օրուելին այդ մասին լավ է ներկայացրել իր « 1984 » գրքում, խավարի ու վախի, ցրտի ու ահաբեկության ու պատերազմի մեջ պահելով նրանք պահում են իրենց իշխանությունը պատերազմելով սեփական ժողովրդի հետ նրանից կորզել ամեն ինչ, անգամ ազատության և սիրո երազանքը:

Կարծում եմ եթե առանձին – առանձին անդրադառնանք մեծ ոճրագործի ապուշություններին, ապա շատ կերկարի, ուստի անցնենք առաջ և հիշենք Պրոֆեսոր Լոմբրոզոյի ասած քրեածին տեսակի արտաքին տվյալները, որոնցով և հիմնված է մեր աշխատության այս ենթաբաժինը:

Այսպիսով, եթե ուշադրություն դարձնենք Վազգեն Սարգսյանի դիմագծերին, մանավանդ ճակատի հատվածը, ապա այն իր չափագրական տվյալներով նույնությամբ համապատասխանում է իսկական քրեածին տեսակին (« преступный класс ), որոնց ճակատները դուրս ցցված են ու նեղ, ինչպես Շարիկովի մոտ: «  у человека написано на лице, в жестах, в походке, мимике, все это отражает его суть. » Чезаре Ломброзо Այդ տեսակին են պատկանում ՀՀ իշխանության մեջ բարձր պաշտոներ զավթած գեներալների մեծ մասը, օրինակ՝ Մանվել Գրիգորյանը, Խաչատուրովը, Հայկազ Բաղմանյանը, Սեյրան Սարոյանը, Մանվելի որդի Կարեն Գրիգորյանը, Գևորգ Կոստանյանը, Շարմազանովը, Շմայսը, Վովա Գասպարյանը, Տարոն Մարգարյանը և նույնիսկ Երիտ-թուրքական ոճրագործ Թալիաթը ու Էնվերը… Ուշադիր նայեք և ինքներդ կհամոզվեք, որ բոլորի ճակատը նույնն է, այսինքն ինչպես ասում են քրեածին տեսակը հասկանում է իր տեսակին, նրանք նույնիսկ իրար հոտով են ճանաչում, նույնիսկ Վովա Գասպարյանն իր հարցազրույցի ժամանակ խոստովանել է, որ իր բարեկամներին և թշնամիներին հոտով է ճանաչում: Նա չի սխալվել, այդ քրեածին տարրերի մոտ զարգացած է հոտառությունը, և այդ պատճառով նրանք կարողանում են ժամանակի հետ արագ փոխել դիմակները, երբ տեսնում են, որ իրենց դիմաց կանգնած է ուժեղ մարդ, նրանք հնազանդ են, իսկ երբ տեսնում են, որ իրենցից թույլ են ու անպաշտպան՝ պատրաստ են ամիջապես հոշոտել նրանց: Դա էր պատճառը, որ Ռոբերտ Քոչարյանին հնազանդվում էին, իսկ հետո սկսեցին նրա դեմ դուրս գալ: Գիշատիչների առանձնահատկությունները որդեգրած քրեածին տեսակի չափագրական տվյալները Լոմբրոզոյի աղյուսակում ներկայացված են ամենայն մանրամասնություններով: Բավական է բոլոր գիշատիչների լուսանկարները դնել իրար կողքի և պարզ կլինի, թե Լոմբրոզոյի հայտնագործությունն ինչ որակի է: Դիմագծային չափագրությունների մեջ են մտնում նաև այտերը, շրթունքները, աչքերը, հայացքը, քթի ու քթանցքերի բացվածքը և այլն… Երկար կլինի առանձին – առանձին անդրադառնալ այդ չափումներին մանրամասներին, սակայն պատկերն արդեն ակնհայտ է, երբ նայեք լուսանկարներին, որոնց մասին ասացի վերևում: Այսպիսով քրեածին տեսակն աչքի է ընկնում նաև իր բանականության ու լեզվաարտահայտչական տկարությամբ, նրանց գլխուղեղում արտադրվող հորմոնի պակասը լրացնելու համար նրանք դառնում են ավելի մսակեր, քանի որ դժվար թե բուսակեր մարդու մոտ ի հայտ գաին այս ախտանշանները: Մսակերությունը նրանց հիմնական զբաղմունքն է, ուտել ու լափել, ուտում են խոզի պես՝ ինչ պատահի, պետության բյուջեն, ժողովրդի միսը, անճարին ու թույլին, ուտում են անգամ բնական պաշարներն ու կենդանական աշխարհը: Դրա համար էլ հաստացնում են ծոծրակներն ու ամորձները, կենդանական բնազդ է՝ լափել և կենակցել, ինչպես Շմայսի դեպքում, բռնաբարում է ում կարողանում է, իսկ ում էլ չի կարողանում, իրեն է հնազանդվում և պատրաստ է տիրոջ հրամանի համաձայն՝ հոշոտել ցանկացածին, հարկ եղած դեպքում նույնիսկ իր զավակներին: Պատահական չէր. որ այդ քրեածինների կնքահայրը պետք է դառնար Վազգեն Սարգսյանը, քանի որ իր պես գիշատիչների միջոցով 1996 թվականին նա զավթեց իշխանությունը ու իզուր չէր որ ասում էր. « 21- րդ դարը, անկասկած, մերն է լինելու »։ Նա չէր սխալվում որովհետև գիտեր որ իրենց տեսակը ամեն ինչ կանի, ընդհուպ ժողովրդին գնդակահարելու գնով իրենց ձեռքին են պահելու իշխանությունը: Քրեածին տեսակին յուրահատուկ է սուտը և խաբեությունը և հարբեցողությունը: Իզուր չէր, որ Բուլգակովի գրքի հերոսը Պրոֆեսոր Ֆիլիպ Ֆիլիպիչ Պրեոբրեժինսկին Շարիկովին պատվաստում էր սպանված հարբեցող Կլիմ Չուգունկինի « Հիպոֆիզը »: Բուլգակովի հերոսն իր ներքին խառնվածքով ու պահվածքով ամբողջությանբ համապատասխանում է ներկայիս Փնթի դասակարգի կառկառուն ներկայացուցիչներին, սկսած ընդիմադիր Արամ Սարգսյանից` վերջացրած Դոդի գագո-Ծառուկյանից: Սամվել Ալեքսանյանի, Սաշիկ Սարգսյանի, Նեմեց Ռուբոյի, Յուվեցի Կարոյի ու շատ Հանրապետականների գանգաչափական տվյալները միանշանակ համապատասխանում են Լոմբրոզոյի կազմած քրեածին տեսակին: Եթե հիշում եք՝ սկզբում ասվեց, որ այդ տեսակի գենետիկական հատկությունները փոխանցվում են հորից որդուն, այդ պատճառով նրանց որդիները արտաքին ու ներքին չափանիշներով ոչնչով չեն տարբերում իրենց տխմար հայրիկներից: Լոմբրոզոն առաջարկում էր հասարակությունից մեկուսացնել, կամ ձեռբազատվել նրանցից: Մուսոլինին և Իսպանիայի բռնակալ Ֆրանկոն իր իշխանակալության ժամանակ այդպես էլ անում էին, այդպիսիներին մեկուսացնում և ոչնչացնում էին: Եթե հաշվի առնենք որ Ճապոնիայի միապետը ևս առաջնորդվում էր այդ սկզբունքով:

Ավարտելով քրեագիտական եզրակացության բացատրությունը կրկին հիշենք « սպարապետի » արտասանած մի նախադասություն « Մեր ճակատագիրը մեր ձեռքում է: Յուրաքանչյուր հայ մարդ Մարտակերտից մինչև Նոյեմբերյան ու Լոս – Անջելես պիտի իրեն պատասխանատու զգա այս պատերազմի համար ու իմանա, թե հարկ եղած դեպքում ինչ պիտի անի »: Շատերը . ովքեր չեն ճանաչել վազգեն սարգսյանին այս բառերը վեհ ու հպարտ է ընկալում, սակայն նրան ճանաչողները գիտեն. որ սրանք մոլագարի բերանից հնչած խոսքեր են, երբ պետության մեջ առաջին հանցագործը ինքն էր, որ թալանում էր ժողովրդի ու պետության հարստությունը, առաջինը իր ընտանիքի անդամներն էին որոնք սեփակաշնորհում էին երկրի գործարաններն ու ձեռնարկությունները, նա էր որ Լևոն Տեր-Պետրասյանի ու Վանո Սիրադեղյանի հետ ձեռք-ձեռքի տված ոչնչացնում էր հայ ժողովրդի պանծալի զավակներին, նա էր, որ թիկունքից գնդակահարում էր պատերազմում կռվող հերոսներին, նա էր. որ զավթեց իշխանությունն ու նա էր. Որ ազգադավներին բերեց իշխանության ու նա էր, որ սփյուռքահայերի ու այդ թվում մեծահարուստ Քըրք Քրքորյանի նվիրաբերած միլլիոնները թալանեց ու լցրեց բանկերը: Վերջապես նրա գործած ամենամեծ ոճիրը, ստորագրված Բիշքեկի խայտառակ զինադադարը, որը հեագայում վերածվելու էր հայ զինվորի սպանդանոցի, իսկ ժողովրդի համար դառնալու էր զսպաշապիկ, որպեսզի իրենց իշխանությունը պահեն հարատև:

Անգլիացի գրող Ջորջ Օրուելն ասում էր` « Պատերազմն ավարտելու ամենաարագ միջոցը պարտվելն է »: Եվ մենք պարտվեցինք խայտառակ ձևով, սակայն Փնթիները ներկայացրեցին որ հաղթել ենք, ի՞նչ հաղթանակ. երբ տասնամյակներ հետո նույն սահմանին զոհվում են մեր զինվորները, ի՞նչ հաղթանակ, երբ նույն իշխանավորները պետք է խոշտանգեն ու ահաբեկեն ազատամարտիկներին, սպանեն գլխատեն ու բռնաբարեն ժողովրդին սովի ու տգիտության մեջ պահելով եկող սերունդներին, ջնջել ու ոչնչացնել պատմական ու մշակութային կոթողները անգամ լեզուն ու պատմությունը, նահատակված հերոսներին: Ու այդ ամենը մի Փնթի տխմարի ու մոլագարի պատճառով: Նկատի ունեմ Բիշքեկի խայտառակ զինադադարի պայմանագիրը, ( որը վազգեն Սարգսյանի նախաձեռնությունն էր, հիշեցնեմ որ 1994 թվականին Հայկական ռազմական հաջողությունները կարող էին ավարտվել Ադրբեջանի Կապիտուլացիայոով, որը վերջնականապես վերջ կդներ պատերազմին և Ադրբեջանը կճանաչեր Ղարաբաղի անկախությունը, այդ թվում վերադարձնելով Շահումյանի և Գետաշենի ենթաշրջանը, և ինչու չէ Նախիջևանը: Հայկական ռազմական ուժերը հնարավորություն ունեին մեկ օրում ազատագրեին Ադրբեջանի մի քանի խոշոր քաղաքներ, այդ թվում նավթային կենտրոններից մեկը` Բարդա քաղաքը: Հայկական ուժերը մի քանի օրվա մեջ կարող էին հասնել մինչև Քուռ -Արաքսյան հատվածը` Սաբիրաբադ, որն էլ հնարորություն կտար Բաքվին գնալ զիջումների: Սակայն Բիշքեկի խայտառակ զինադադարը, դա հայկական պարտության սկիզբն էր: Սուրհանդակ կայք )

Չեր բացառվում, որ Մարիուս Յուզբաշյանը Վազգենին քաղաքականություն բերելով ցանկանում էր Բուլկգակովի « Շան Սիրտը » գրքի պրոֆեսոր Ֆիլիպ Ֆիլիպիչ Պրեոբրեժինսկու նման փորձարկում կատարեր, սակայն ինչպես գիտենք գրքում շատ մեծ դժվարությամբ Շարիկովին ( Полиграф Полиграфович Шариков ) զինաթափեց և նորից դարձնեց շուն, իսկ վազգենի տարբերակում չստացվեց, քանի որ Վազգեն Սարգսյանը սպանեց Յուզբաշյանին: Բանն այն է, որ « Փնթի » բառը ես հենց այնպես չեմ օգտագործում, քանի որ Մարիուս Յուզբաշյանի փաստաթղթերում Վազգենը հիշատակվում է « Փնթի » անունով, նույնիսկ ինչպես նշվում էր փաստաթղթերում ԿԳԲ-ում նրա ծածկանունը եղել է « ԲՈՇԱ » ու անգամ Կարեն Դեմիրճյանն բազմիցս իր մտերիմների մոտ արտահայտվել էր այդպես, իհարկե վազգենի ականջից հեռու:

Ահա այն ապացույցները որ քրեածին տականքի միջոցով քրեականները զավթեցին իշխանությունն ու կործանեցին և ժողովրդին և պետականությունը: Այս աշխատության փորձագիտական արդյունքները կարող են վերստուգվել Եվրոպական և Ամերիկյան Քրեագիտական փորձագիտական լաբորոտորիաններում, վստահ եմ որ նրանք էլ կներկայացնեն նույնը ինչ գրված է եզրակացության այս բաժնում: Հույսով եմ որ ժամանակի ընթացքում ի հայտ կգան վկանները, որոնց ստիպել են լռել, ի հայտ կգան հոդվածներ որոնք արգելվել են կամ ջնջվել:

 

Քրեագիտության փորձագիտ Հոգեբան Հոգեբույժ Գեհենի Առաքել

8 /12 / 2015