ԴԱՎԱՃԱՆՆԵՐԻՆ ԵՐԲԵՔ ՉԵՆ ՆԵՐՈՒՄ

Ազգադավները երբեք էլ հայրենասեր չեն դառնա…

Սերվանտես

Մի քիչ տրամաբանելով կարելի է հասկանալ, թե ճշտի և կեղծիքի սահմանը որտեղից է սկսվում և որտեղ վերջանում։ Պատկերացրեք, երբ ներկայացնում եմ այն իրականությունը, որ Վազգեն Սարգսյանը երբեք հայրենասեր ու հերոս չի եղել, շատերը կասկածի տակ են դնում։ Որ հոկտեմբերի 27֊ի կազմակերպիչը Նաիրի Հունանյանն է եղել, նույնպես չեն հավատում։ Լավ, եկեք զուգահեռներ տանենք ներկայի ու անցյալի միջև, դա նոր սերունդների համար է իհարկե։ Այդպիսով, եթե համեմատենք Ռոբերտ Քոչարյանի և Սերժ Սարգսյանի կառավարման ժամանակ։ Ինչպես գիտենք, ժողովուրդը ԱԺ պատգամավորներից ու կառավարության պաշտոնյաներից ոչ միայն զզվում էր, այլև ատում ու նզովում։ Հաճախակի հնչող խոսքերը հիշենք․ «Երբ կլինի, դրանց գյուլլեն ու վերջանա », կամ էլ « Դրանց պետք է հրապարակում գնդակահարել կամ էլ կախել »։ Տաքսու վարորդներից ու վարսավիրներից սկսած մինչև անգամ ոստիկաններ, նույն բանն են կրկնում՝ նզովում էին ու անիծում։ Հիմա պատկերացրեք 90 ականները, երբ ամեն ինչ ավելի սարսափելի էր՝ պատերազմ, սով, ցուրտ ու մութ տարիներ ու այդ ամենի ետևում կոմունիստ ՀՀՇ ականների բանդան էր՝ Լևոն, Վանո ու Վազգեն եռյակով։ Հետո Վազգեն Սարգսյանը ռազմական հեղաշրջումով քաղաքական դաշտից հեռացրեց Լևոն Տեր Պետրոսյանին ու Վանոյին, իհարկե Երկրապահներից մի քանի համցագործների , Քոչարյանի ու Սերժ Սարգսյանի օգնությամբ։ Մի փաստագրություն 1994 թվականի գարնանը Արցախյան ռազմաճակատում կատաղի կռիվներ էին գնում՝ պատերազմի շիկացած ժամանակահատվածն էր, երբ հայկական ուժերը անցնում են հակահարձակման։ ՀՀ իշխանությունները կազմակերպում են եռամսյա հավաք։ Իրականում շատերը չգիտեն, թե այդ եռամսյա հավաքների բուն նպատակը որն էր։ Ճիշտ է 1994 թվականին ռազմաճակատում մարդկային ուժի պակաս կար, սակայն ոչ միամիտ ու անփորձ մարդկանց, որոնք դառնալու էին թնդանոթի միս, ինչպես ասում ենէ իշխանություններին պետք էին շախմատային զոհաբերություններ, իրենք գնացին դրան։ Հարյուրավոր զոհեր, ՀՀ ոստիկանությունը զինկոմիսարիատների աշխատակիցների հետ միասին քաղաքների փողոցներից, շուկաներից ու հասարակական վայրերից որսում էին անփորձ ու միամիտ մարդկանց ու խցկում ավտոբուսներն ու միանգամից ուղարկում էին ռազմաճակատ, անգամ չէին գրանցում նրանց անուն ազգանունները։ Ինձ ծանոթ հրամանատարներից մեկը, պատմում էր, որ իր գումարտակում համալրում բերվել էր Վրաստանի մի վրացի քաղաքացի, որ գնումների նպատակով էր եկել Գյումրի։ Ոստիկանները նրան փողոցում ուժով նստեցրել էին ռազմաճակատ մեկնող ավտոբուսը և ուղարկել ճակատ, անգամ չնայելով նրա դժգոհությանը, որ ինքը Վրաստանի քաղաքացի է ու առհասարակ կապ չունի Հայաստանի հետ։ Լևոն Տեր Պետրոսյանին ու Վազգեն Սարգսյանին հարկավոր էին զոհեր ու շատ զոհեր, դրանով իրենց դավաճանությունը պետք է արդարեցնեին։ Իսկ այդ դավաճանությունը Բիշքեկի խայտառակ ու նվաստացուցիչ զինադադարի պայմանագիրն էր։ Եթե նկատել եք, Լևոնական ռեժիմի ուսադիրներով հրեշները միշտ մատնանշում են, թե այդ զինադադարը մեզ պարտադրված է եղել Ռուսաստանի ու արևմտյան տերությունների կողմից, իբր թե մեզ ձեռնտու էր զինադադարը, որովհետև բազմաթիվ զոհերը դա էր պահանջում։ Իրականում դա կեղծիք է և արդարանալու միջոց էր։ Ի՞նչ զինադադարի մասին էր խոսքը, երբ հայկական հետևակը ու ռազմական տեխնիկան ընդամենը Բարդա քաղաքից 10 կիլոմետր հեռավորության վրա էին կանգնած։ Հիշեցնեմ, որ Բարդան պատմական Հայաստանի Պարտավ քաղաքն էր, ու դա հանդիսանում էր Ադրբեջանական նավթարդյունաբերական կենտրոններից խոշորագույնը։ Բավական էր հրետանու մի արկ ու Ադրբեջանը ստիպված էր ստորագրել Կապիտուլացիան։ Սակայն մեր ԱԶԳԱԴԱՎՆԵՐԸ գնացին դավաճանության՝ ստորագրելով խայտառակ զինադադարը։ Լևոնի ու Վազգենի ոհմակը պետք է եռամսյա հավաքի զոհերը օգտագործեին հանրության աչքերին թոզ փչելու համար, իբրև թե մենք այլընտրանք չունեինք, իրականում ամեն ինչ կեղծիք էր։ Նույնիսկ Արցախյան պատերազմի հրամանատարներից շատերը պնդում էին, որ դեռ 1991 թվականին հնարավոր էր պատերազմը ավարտել մեր հաղթանակով, ներառյալ ունենալով Շահումյանի շրջանը, Գետաշենի ենթաշրջանը, Արծվաշենը ներառյալ Նախիջևանը։ Սակայն Վազգեն Սարգսյանի դավաճանության արդյունքում կորցրեցինք Շահումյանը, Արծվաշենը ու Մարտակերտի շրջանի մի քանի գյուղեր։ Իսկ Նախիջևանի մասին խոսելն ավելորդ է։ Ժողովրդին խաբեցին՝ իրականությունը թաքցնելով իրենց դավաճանություններն ու ազգադավ քաղաքականությունը ժողովրդի դեմ։ Ասացեք խնդրեմ, թե ո՞ր հերոսության համար Լևոն Տեր Պետրոսյանը կոչվեց պատերազմը հաղթած նախագահ, կամ Վազգենի որ մարտական գործողության համար կոչեցին սպարապետ, երբ նա անգամ իր տաք առանձնասենյակից անգամ դուրս չի եկել, ո՞ր ռազմական օպերացիան է նրա շնորհիվ հաղթանակ գրանցել։ Չհաշված հողեր հանձնելը։ Շատերը Սերժ Սարգսյանին են մեղադրում 800 հեկտար հանձնելու համար, մինչդեռ լռում են, թե Վազգեն Սարգսյանի թեթև ձեռքով հանձնվեց Շահումյանի շրջանը ներառյալ ինքնապաշտպանական ջոկատներն ու խաղաղ բնակչությունը։ Արծվաշենը ու Մարտակերտը։ Երբ Ռոբերտ Քոչարյանին մեղադրում են մարտի 1-ի հանցանքների մեջ, մոռանալով 1996 թ.ի սեպտեմբերի 25 ը, երբ Վազգեն Սարգսյանի հրամանով երկրապահն ու բանակը կրակեց ժողովրդի վրա։ Վազգեն Սարգսյանի հանցանքները բազմաթիվ են, սակայն նրա մահից հետո նրան հերոսացրեցին ու սկսեցին փառաբանել, դարձնելով ազգային հերոս ու սպարապետ։ Մինչդեռ 90 ֊ականներին նրան նզովում էր ամբողջ ազգը։ Ու բոլորի ցանկությունը մեկն էր, թե երբ են սատկացնելու այդ ոջլոտին։

Նաիրի Հունանյանը լավ էր հասկանում, որ համազգային նզովքի արժանացած Վազգեն Սարգսյանին սպանողները կդառնան ազգային հերոս ու ժողովրդի սիրելին։ Առհասարակ այդպես միայն Նաիրին չէր մտածում, այլ բոլորը, ներառյալ ռազմաճակատում մարտնչած մեր հերոսները։ Ու Նաիրի Հունանյանի խումբը որոշեց իրականացնել վրեժը, նախընտրելով Ազգային ժողովի դահլիճը, հարյուրավոր լրագրողների ու տեսախցիկների առջև ջարդել ազգադավ տականքի գլուխը, այդպես էլ եղավ, ինչպես երազում էին բոլորը։ Առհասարակ Վազգենին սպանելը դժվար չէր, նրան կարող էին անգամ ձեռքի պարսատիկով սատկացնել իր տան մեջ, սակայն տղաները որոշեցին, որ դա կդիտվի ահաբեկություն և մարդասպանություն։ Դրա համար էլ բաց ճակատով՝ օրը ցերեկով մտան ԱԺ ու արեցին այն, ինչ երազում էր ժողովուրդը։ Միայն թե չասեք դաժան էր, ցանկացած քաղաքացի ամեն անգամ հեռուստացույց նայելիս ԱԺ նիստերը նույն երազանքն է փայփայում մտքում ասելով․ ,, որ դրանց բոլորին սատկացնել է պետք հրապարակում ,, Նաիրի Հունանյանը գնաց այդ քայլին, որովհետև վստահ էր, որ ժողովուրդը կապստամբի, կհաղթահարի սարսափն ու վախը։ Վստահ եր, որ արդարացի դատավարության դեպքում ինքը կարդարացվի, ինչպես Սողոմոն Թեհլերյանը։ Սակայն ինչպես տեսանք ինքը սխալվեց, իսկ ժողովուրդն էլ չկարողացավ կողմնորոշվել ու գնահատել։ Առհասարակ մենք միշտ դավաճանել ենք իրենց կյանքը նվիրաբերած հայորդիներին։ Իսկ Վազգենի մահը ձեռնտու էր իր ոհմակին, որովհետև նրան հերոսացրեցին ու սպարապետացրեցին՝ մնալով նրա հերոսական ստվերի ետևում։ Հավատացեք, եթե Վազգեն Սարգսյանը հոկտեմբերի 27֊ ին ողջ մնար, միևնույն է, գտնվելու էր մեկ ուրիշ հայորդի, որը վրեժից դրդված ջարդելու էր նրա գլուխը։ Առհասարակ, չգիտես ինչու ոչ ոք չի փնտրում հոկտեմբերի 27 ֊ի դրդապատճառները կամ շարժառիթը։ Ոչ ոք հարց չի տալիս, թե ինչու Վազգենի գլուխը կոտրեցին օրը ցերեկով, հարյուրավոր տեսախցիկների առջև։ Արդյոք պատմության մեջ հայտնի է մի դեպք, որ վարձկան մարդասպանները բաց դեմքով գնան մահվան բերան, այն էլ՝ ի շահ ժողովրդի։ Այդպիսի բան չեք գտնի երբեք․․․ Վարձկան մարդասպանները սպանում են սեփական գրպանի ու շահերի համար, այն էլ գործում են աննկատ ու թաքստոցից։ Իսկ ինչպես գիտենք Հոկտեմբերի 27֊ ին տղաները թաքցնելու ու թաքնվելու ցանկություն էլ չունեին, նրանք արեցին այն, ինչ պետք է անեին շատերը։ Ուստի արտաքին հետք փնտրել ուղղակի ծիծաղելի է։ Ասացեք, ինչու՞ անգամ, 30 տարի անց, ՀՀ իշխանավորների ոհմակը սարսափում է Նաիրի Հունանյանին հարցաքննել ու ներկայացնել հանրությանը։ Որովհետև իրենց իրենց դավաճանությունները կբացահայտվեն։ Հուսով եմ, մի օր հայ ժողովուրդը իր ուղեղից վերջապես կհանի կուռքապաշտությունն ու սպարապետամուլությունը , առանց վախի կնայի իրականությանը, որը ինչպես գիտենք դառն է ու ցավագին։

Գեհենի Առաքել 26/01/2019